عزاداری في نفسه ارزشمند است اما آنچه مهم است شیوه‌ی عزاداری، شرایط عزاداری و محتوا و آنچه در عزاداری انجام می‌گیرد باید مدنظر باشد نه فقط برگزاری آن. همانطور که همه احکام دین دارای فلسفه و هدفی معین و شرایطی مخصوص خود می‌باشند. در برگزاری عزاداری نیز باید فلسفه و هدف آن مشخص و شرایط آن منظور گردد. در غیر این صورت نتیجه آن عكس خواهد شد. مهمترین هدف عزاداری شناختن امام حسین (ع) و هدف او از قیام عاشورا و سپس درس گرفتن از هر دو گروه انبیاء و اشقیا می‌باشد. درس خودسازی، عاشوراشناسی، دین‌شناسی، حسین‌شناسی و دشمن‌شناسی و بکارگیری آن عوامل در زندگی فردی و اجتماعی است. چه عواملی باعث شده تا این دو گروه خصمانه روبروی هم قرار بگیرند. بنابراین شناختن آن عوامل و عینیت دادن عوامل بهتر در جامعه می‌تواند برای آگاهی مردم و اعتقادات آنها مفید باشد در غیر اینصورت هر نوع عزاداری بدون نیت و بدون هدف و بدون بازسازی و تحول فکر چیزی جز اسراف وقت و هزینه نمی‌باشد. چرا که نیت در نماز باید در تمام امور فردی و اجتماعی ساری و جاری باشد و همانطور که نماز بدون نیت باطل است. هر نوع اعمال فردی و اجتماعی و دینی بدون نیت هم ارزش معنوی ندارد و باطل است. یکی از عوامل مهم عقب‌ماندگی کشورهای جهان سوم بخصوص کشورهای اسلامی نداشتن نیت و هدف معین در امور فردی و اجتماعی و دینی می‌باشد که اسراف و برخلاف فرمان خدا و اهداف دین و امام حسین بوده و روز قیامت جواب دارد. زیرا در برابر این همه هزینه و فعالیت‌ها باید حتماً تحول فکری و بازده عملی، فرهنگی و اجتماعی و دینی داشته باشد در غیر اینصورت چیزی جز تکرار مکررات نبوده و تکرار مکررات یعنی برگشت به عقب؛ یعنی شکست؛ یعنی ماندن؛ یعنی مردود شدن و به گفته‌ی قرآن یعنی اعمال بیهوده و عبث می‌باشد. در مراسم عزاداری باید فلسفه علمی و هدایتی و اصلاح اجتماعی احکام دین یعنی فرهنگ آنها روشن شود تا برای مردم جاذبیت داشته باشد که نماز، روزه، حج، خمس، زکات و … هر کدام برنامه سعادت، تکامل و انسان شدن است که کیست و چگونه باید باشد و چه وظیفهای در قبال خالق و مخلوق دارد؟ نه فقط تکرار آداب و رسوم بدون مفهوم باشد و در هر جلسه‌ای چندین آیه از قرآن تفسیر شده و احادیث اولیای دین نمونه عینی و عملی و اجتماعی و اخلاقی آنها بیان شود. نامه‌های امام علی (ع) و قضاوت‌های او در نهج‌البلاغه برای مردم بازگو کنند و گویندگان و مسئولین خودشان عامل به گفته‌های خود باشند. نکته مهم این که، در عزاداری باید در این فکر باشیم که هنگام قیام حسین حضور نداشتیم که او را یاری کنیم. و اگر حضور داشتیم او را یاری می‌کردیم. حالا که نبوده‌ایم باید تلاش کنیم اهداف و پیام او که عدالت و آزادی و مبارزه بر علیه ظلم و تبعیض است دنبال کنیم. اگر در راه مبارزه علیه ظلم و نابرابری تلاش کردیم هدف ما، عزاداری امام حسین است. در غیر این صورت معنای عزاداری را نشناخته‌ایم و این عزاداری صوری ارزش معنوی ندارد. و باید همواره یادمان باشد که امام حسین عزادار نمی‌خواهد، امام لباس سیاه نمی‌خواهد، طبل و سنج نمی‌خواهد، سینه‌زنی و زنجیرزنی نمی‌خواهد، او حقیقت می‌خواهد. او پیرو می‌خواهد. پیروی که در رفتارش تکبر و تظاهر، دروغ، حرام‌خوری، حیله و مکر نباشد، چون اولین هدف او اصلاح جامعه از عوامل فساد نامبرده بوده است. هدف دیگر امام حسین (ع) برپا داشتن نماز، رعایت حلال و حرام بوده است. حال اگر برای امام حسین عزاداری کنیم اما هدف او که اصلاح جامعه بر پایه عدالت و آزادی بوده است تلاش نکنیم و از خلاف‌کاران حمایت کنیم و در قضات‌ها برخلاف قرآن، عدالت را رعایت نکنیم! آیا عزاداری بدون اصلاح فکری و اجتماعی ارزش معنوی و ثواب دارد؟ مسلماً خیر. پیروان امام حسین کسانی هستند که اهداف او را دنبال می‌کنند و لاغیر. امام حسین گوینده حق است. راه او، قیام او، حق است که پیروان دیگر ادیان را مجذوب خود کرده است. بنابراین پیروان امام کسانی هستند که حق بگویند و بر علیه آنچه غیرحق است از طرف هرکس باشد قیام کند و آنچه غیرحق است از طرف هرکس باشد نپذیرد و قبول نکند.
فلسفه‌ی عزاداری
