جبران خلیل جبران نویسنده سرشناس لبنانی در کتاب معروف ((پیامبر و باغ پیامبر)) جمله ای دلنشین دارد بدین شرح که :تواند که من چنگی باشم که دست خدای توانا مرا بنوازد، با نایی که انفاسش از میانه ام بگذرد.میدانیم که مطبوعات ایران به شکل نوین آن در حدود یک صد سال سابقه دارد. در این یک قرن اخیر فراز و فرود فراوانی دیده است. نخستین قانون مطبوعات تحت تأثیر قانون (( آزادی مطبوعات )) فرانسه اصل را بر بیان (( آزادی مطبوعات)) مطبوعات و گردش آزاد اطلاعات گذاشته است و موارد استثنا بر آزادی مطبوعات بر مبنای اصل بیستم متمم قانون اساسی مشروطه و ماده ۴ قانون مطبوعات در موارد محدود بیان می دارد.
اما صرف نظر از قانون مطبوعات سال ۶۴ که به واسطه وجود شرایط بحرانی دهه ۶۰ و نیز وقوع جنگ ۸ ساله بر اساس پذیرش سانسور بوده است اما گذار از این شرایط، بخصوص پس ازدوم خرداد ۷۶باعث شده است که مطبوعات در ایران در یک تقسیم بندی کلی به دو دوره ی قبل از دوم خرداد و بعد از دوم خرداد تقسیم
شود.
الف) موارد استثنایی شرایط غیر عادی
پیدایش شرایط غیر عادی مانند و قوع جنگ و اعلان حکومت نظامی و حالت فوق العاده می تواند اجزای اصل آزادی مطبوعات را متوقف کند، بر مبنای ضرورت حفظ استقلال و تمامیت کشور و امنیت عمومی، دولت اجازه دارد که بطور استثنایی و بدون رعایت قواعد حاکم، محدویت هایی برای مطبوعات بر قرار کند مثل ممیزی و سانسور مطالب و نشریات
ب)تجربه دیگر کشور ها
تجربه کشور های انگلستان و آمریکا در جنگ خلیج فارس موید اجبار کلیه رسانه اعم از دیداری و نوشتاری از سویی پنتاگون بوده است
ج)جابجایی مرجعیت رسانه
رسانه و خبرنگاران بعنوان سرمایه های اجتماعی برای آنکه بتوانند از حق نقد و انتقاد برخوردار باشند قانون اساسی در اصل۷۹ مدت ۳۰ روزه ای را آنهم با کسب مجوز از مجلس شورای اسلامی برای شرایط اضطراری در نظر گرفته است. چرا که …فاسد تحمیل شرایط و یا القاء شرایط خود سانسوری باعث جابجایی مرجعیت رسانه بعنوان یک سرمایه اجتماعی است.
د) شبکه های اجتماعی هم جا مانده اند
social media)) شبکه های اجتماعی به عنوان بدیل و جایگزین معتبری برای کلیه رسانه های نوشتاری و دیداری شده است مضافاً آنکه اشخاص اعم از دولت و غير دولت شامل الیگارش ها و آنارشیست های ضد قانون تا طرفداران گروههای آدم کشی و تروریست مانند داعش و القاعده هم می تواند خود را در پشت صفحات مجازی مخفی کند و فرمان این مرجع را به دست گیرد. بعلاوه تکنولوژی استفاده از استار لینک (Starlink) که یک ماهواره در مدار پایین زمین و اینترنت نامحدود و سرعت پهنای باند سریع است دست دولت ها را بسته است .
هـ) استفاده از هوش مصنوعی و چت جی پی تی
چت جی پی تی (Chat Gpt) جدیدترین تکنولوژی بعنوان یک دستیار مجازی است که می تواند هر سؤالی را جواب دهد همچنان که در ایام انتخابات ریاست جمهوری ماه گذشته بطور دقیق آرا و پیروزی دکتر پزشکیان را پیش بینی نمود.
و)سخن آخر
از زمانی که عروضی سمرقندی در کتاب وزین چهار مقاله چهار فن دبیری، شاعری ،طب و نجوم را به عنوان چهار فن الزامی مورد نیاز حکام برمی شمارد و سعدی علیه الرحمه خبر را با عباراتی چون مرغ سلیمان و پیک صبا و باد سحر برمی شما رد حدود ۱۰۰۰ سال می گذرد و دیگر نه دولتهای توان و اراده تحمیل عقیده را بر رسانه دارند و نه جایگزین و الترناتیو موجود تحت سیطره دولتها است .
ز)تکمله ای بر سخن آخر
در قضیه جنگ ۹ماهه غزه و ترور اسماعیل هنیه آنچه که توانسته مرجعیت خبری را از رسانه های دیداری و نوشتاری حامی اسرائیل بستاند وجود شبکه های اجتماعی در پلتفرم های تلگرام ، اینستاگرام و ایمو از یک طرف و جریان آزدی خواه و چپ گرا و عدالت خواه از سوی دیگر است که توانسته مرجعیت رسانه های غالب را بر هم بزند و گرنه مرجعیت جریانات مذهبی حامی حماس همچون اخوان المسلمین در این رقابت بشدت رو به تنزل بوده است.
