ستاره سهیل یکی از ستاره هایی است که مدت و زمان طلوع و پیدا بودنش در مناطق جنوبی کشور در طول سال بسیار کم می باشد.
زمان نمایان شدن ستاره سهیل از ۱۵ شهریور ماه هنگام غروب در سمت غرب کم کم خود را نشان می دهد و هر روز مدت و زمان دیدن آن بیشتر می شود و تا ۲۱ شهریور که می توان در طول شب آن را بطور کامل دید و مشاهده نمود که در گویش محلی به آن می گویند «ستاره سهیل عالم گیر شده است». درسحرگاهان که آسمان صاف و تمیز باشد این ستاره را می توان به وضوح کامل با چشم مشاهده نمود.
در قدیم در روستاها همزمان با ۱۵ شهریورکه زمان طلوع ستاره سهیل بود دو کار را انجام می دادند و به آن اعتقاد داشتند:
اول اینکه نوعی خاک قرمز یا نارنجی رنگ را با آب مخلوط نموده بطوریکه آبکی باشد، شاخ و کمر بز و گوسفندان، پیشانی گاوها را رنگ می کردند و اعتقاد داشتند که این رنگ باعث خیر و برکت در بیشتر شدن حیوانات شان می شود و مانع از چشم زخم خوردن نیز میگردد که در گویش محلی به این خاک «گِل سهیلی یا گِل سیلی» می گفتند.
دوم اینکه یک چوب بلند از نخل یا کُنار انتخاب می کردند و به نوک چوب یک پیاز وارد می کردند و در حیاط خانه یک جایی آن را بصورت عمودی نصب می کردند و این کار در خانواده هایی که دارای فرزند کوچک یک الی سه ساله بودند انجام می شد و اعتقاد داشتند که این کار باعث زنده بودن و طول عمر و پایداری و استوار همیشگی کودکان شان می شود.
با عالم گیر شدن ستاره سهیل تغییراتی در محیط طبیعی ایجاد می شد که عبارتنداز:
✓ کاهش گرما و شرجی هوا
✓ جوشش آب چشمه ها و چاه ها
✓ گرم شدن آب چشمه ها و چاه ها بتدریج
✓ خنک شدن وسرد هوا خصوصاً سحرگاهان
✓ نمایان و تغییر یافتن سایه پاییزی خصوصاً ظهر
✓ خرما شدن کامل رطب ها
✓ خنک شدن سایه درختان و دیواره ها و کمرهای دره ها و رودخانه ها
✓ خشک شدن تدریجی گیاهان تابستانه مانند خارشتر، سِلِنج و…
✓ سبز و پربرگ و پررنگ شدن درختان مانند کُنار
✓ بیرون آمدن زنبورهای عسل از محل تابستانه و ساختن کندو در درختان و دیواره های رو به سمت جنوب بصورت تدریجی و کم کم وذخیره شیره عسل جهت فصل سرما وباران.
✓ کاهش لانه سازی و تخم گذاری پرندگان وحشی محلی.
✓ کاهش زاد و ولد حیوانات وحشی
✓ بارور شدن و گَرده سازی درختان کُنار
✓ خزندگان بتدریج دنبال یافتن مکان امن و خواب زمستانی هستند.
در قدیم با شروع و طلوع ستاره سهیل مردم روستاها نوعی پیشگیری و آمادگی برای شروع فصل سرما و بارندگی انجام می دادند:
✓ جمع آوری و ذخیره هیزم و چوب و قرار دادن آنها دور از نم و باران در خانه چاله ای (آشپزخانه قدیم)
✓ آرد و للک کردن گندم و ذخیره کردن به مقدار کافی برای یک سال در تاپو و خوور
✓ بیرون آوردن گندم و جو از گوری و پاچال جهت جلوگیری از خراب شدن بعلت بارندگی و ذخیره در تاپو و خوور.
✓ شل بونی پشت بام و تعمیر و مرمت دیوارها و سقف خانه ها
✓ چیدن بیشه و نی و پوشاندن خانه های شیب دار یا پاشلی جهت عدم نفوذ آب باران و سرما و گرم بودن درون آن.
✓ تعمیر و بازسازی خانه های حیوانات و احشام با بیشه و نی و سِته.
✓ ذخیره کاه و علوفه خشک در خانه کاهی جهت حیوانات در زمان بارندگی و سرما
✓ شست و شوی گلیم و فرش ها و لباس های زمستانی.
✓ ترمیم و تعمیر لباس های گرم زمستانه
✓ تعمیر و ترمیم پوشش زمستانه حیوانات مانند، الاغ، اسب و گاو جهت در در امان ماندن از سرما و باران.
✓ ذخیره خرما، رشته، نان، خشک در تاپو
✓ ترمیم و تعمیر غارها برای آن افرادی که قصد داشتند از پاییز تا بهار در آنجا زندگی کنند.
✓ ذخیره پِشکِل و تپاله(مدفوع) خشک شده بز و گوسفند جهت کمک به روشن کردن آتش و پخت و پز در خانه چاله ای
✓ آماده کردن وسایل مورد نیاز کشت (خیش کردن) مانند وسایل چوبی خیش، سَهل خیش
✓ آماده شدن جهت چیدن بِنَک و کُلخُنگ و بینزه
از زمان شروع طلوع ستاره سهیل خصوصاً عصرها بادهایی تند بهمراه گرد و خاک شدید کم کم به راه می افتند که باعث شکستن شاخه های درختان، خراب کردن کِپرها، حمل علف های خشک و وسایل سبک و تغییر دما و صاف شدن هوا می شود که نشانه آغاز فصل پاییز می باشد.
امروزه با تغییر سبک و شیوه زندگی دیگر کسی یا کسانی کمتر به تغییرات آب وهوا و محیط توجه می کند و کمتر کسی هم هست که این تغییرات را بداند و درک و حس کند.
این سنت زیبای قدیمی و اقدامات پیشگیرانه روستایی که با آغاز طلوع ستاره سهیل انجام می شد در نوع خود جالب و دیدنی هستند ولی امروزه متأسفانه در گذر زمان در حال فراموشی و نابودی کامل می باشد.
