تجربه هندوستان از شکست پروژه های سازه ای در آبخیزداری
admin
گزارش رسمی طرح تقویت آب های زیرزمینی ایالت خشکیده راجستان هند نشان می‌دهد که ساخت سازه ها تاثیری بر احیای آبخوانهای خشکیده نداشته است. با وجود احداث، ۴۷ هزار سازه متشکل از جمع‌آوری آب باران، بند، حوضچه‌ها، مخازن و سدهای بازرسی از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ تاثیر قابل توجهی بر شارژ آب‌های زیرزمینی دیده نشد.
تحلیل تاریخی داده ها نشان می‌دهد که آب‌های زیرزمینی به همان سرعتی که تخلیه می‌شوند، با ساخت تعدادی سازه شارژ نمی‌شوند. ساختار تغذیه آب زیرزمینی باید در مکان های مناسب ساخته شود. استفاده از ابزارهای پیشرفته مانند فناوری‌های مکانی می‌تواند به شناسایی مناطق بالقوه شارژ کمک کند و سازه‌های مناسب باید در آن مکان‌ها ساخته شود.
پی نوشت:
سدسازی ها و سازه های آبخیزداری از مهمترین عوامل نابودی زیست بوم هاست چرا که جریان طبیعی آب از سراب تا پایاب را قطع و سبب بر هم خوردن تعادل اکوسیستم ها می گردد. تجربه جهانی حکایت از شکست این پروژه ها دارد اما همچنان در کشور ما مهمترین اولویت در سیاست گذاری های آبی و محیط زیستی است و بیشترین سهم از سبد بودجه ای را به خود اختصاص می دهند. حجم برداشت از آبخوانها قابل قیاس با نفوذ آب به زمین با این طرح ها نیست وانگهی همه رواناب ها اعم از چشمه و رودخانه و سیلاب ها که سهم آبخوانها نیستند و باید از نگاه بخشی نگر بگذریم و محیط زیست را که ساختاری یکپارچه، به هم پیوسته و در هم تنیده است بصورت کلی و اهمیت دادن به همه ارکان و عناصر آن دید تا بتوان برای نجات بخشی محیط زیست اقدامات اساسی و اثرگذار انجام داد.
«مدیریت جامع حوزه آبخیز» باید جایگزین «آبخیزداری سازه محور» گردد تا همه ارکان و عناصر حوزه آبخیز دیده شوند و اصولا آبخیزداری یعنی «دانش مدیریت حوزه آبخیز» نه مدیریت آب در حوزه آبخیز و جلوگیری از حرکت طبیعی آب با سازه ها.
