جنگل های زاگرس وسیع ترین منطقه جنگلی کشور و حدود ۴۱ درصد جنگل های کشور را در خود جای داده است. حفاظت آب و خاک، تولید اکسیژن و کاهش آلاینده ها، تعدیل آب و هوا و تنوع زیستی از کارکردهای مهم جنگل های زاگرس هستند. استان لرستان از نظر سطح پوشش جنگلی در بین استان های زاگرس نشین در جایگاه دوم قرار دارد. حدود ۲٠ درصد از جنگل های زاگرس در استان لرستان قرار گرفته است. در سال های اخیر جنگل های زاگرس تهدیدات بسیاری را تجربه کرده و در این بین بخش عظیمی از وسعت این جنگلهای ارزشمند از دست رفته اند. استان لرستان هم از این آسیب ها در امان نمانده و متاسفأنه تخریب های خرد و کلان بسیاری را تجربه کرده است. جنگل های بلوط استان لرستان در ناحیه مرکزی منطقه زاگرس قرار گرفته اند و به اعتقاد کارشناسان به خطر افتادن آنها می تواند تأثیرات بسیار پیچیده ای بر روی کل اکوسیستم ناحیه زاگرس در پی داشته باشد. امروزه جنگل های استان لرستان در معرض تخریب و تهدیدات بسیاری قرار گرفته و در این بین بخش عظیمی از وسعت این جنگلهای ارزشمند به دلایلی از جمله آتش سوزی، چرای بی رویه، اجرای پروژه های عمرانی غیرکارشناسی شده، تغییر کاربری، زغال گیری از درختان بلوط، خشکسالی، ریزگردها و بیماری آفات از بین رفته است.
جنگلهای زاگرس یکی از مهمترین منابع تولید آب کشور به حساب می آیند. به طوریکه بر اساس منابع موجود سالانه ۱۵۴ میلیارد متر مکعب آب در این منطقه رویشی تولید می شود. وجود رودخانه های پرآبی که از این جنگلها سرچشمه می گیرند، سبب شده که این منطقه تمرکز جمعیتی بالایی نیز داشته باشد به طوریکه در این محدوده رویشی حدود ۱ میلیون نفر به طور مستقیم با جنگل در ارتباط هستند. علاوه بر این جلوگیری از فرسایش خاک، حفظ حیات وحش منطقه، افزایش تنوع زیستی و پایداری منطقه، تلطیف آب و هوا، حذف آلودگیهای زیست محیطی، ترسیب کربن، حفظ رطوبت خاک، تعلیف دام، محصولات فرعی، گیاهان دارویی، چوب سوخت و ساختمان و هزاران فایده دیگری که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم عاید انسانها می شود، به واسطه وجود این جنگلهاست.
متأسفانه با وجود فواید بیشماری که این جنگلهای ارزشمند برای مردمان زاگرس نشین و سایر مناطق کشور به ارمغان داشته اند، امروزه شاهد تخریب کمی و کیفی جنگلهای این ناحیه رویشی هستیم. شاید بتوان گفت که مهمترین دلیل تخریب جنگلهای زاگرسی در سالهای اخیر تأمین چوب سوخت و چرای دام بوده به طوریکه در منطقه زاگرس در یک دوره چرای سه ماهه، دام موجود چهار برابر ظرفیت چرای منطقه است که این خود سبب افزایش تخریب و حذف گونه های ارزشمند و خوش خوراک می شود. از طرفی فشار ناشی از کمبود علوفه سبب هجوم دامها به داخل جنگل و در نهایت قطع سرشاخه ها برای تأمین علوفه مورد نیاز آنها بوده است. آتش سوزیهای عمدی و غیر عمدی نیز در این جنگلها همواره قربانیان زیادی را به همراه دارند و هرساله با نابودی گونه های گیاهی و جانوری منطقه، سیر قهقرای آنرا تشدید می کنند. از طرفی دیگر زارعتهای دیم در زیر اشکوب جنگلهای منطقه علاوه بر کاهش سطح سالیانه جنگلها، کیفیت درختان منطقه را به شدت تحت تأثیر قرار داده و باعث ضعف فیزیولوژیک درختان و حمله آفات و امراض گردیده است. توسعه زیرساختها از قبیل جاده سازی، گازرسانی، خطوط برق و تلفن همواره تخریب هایی را به همراه داشته است. همچنین تغییر اقلیم و پدیده گرم شدن کره زمین و پدید آمدن ریزگردها نیز در سالهای اخیر به این مشکلات افزوده است.
مهمترین راهکارهای مقابله با تخریب در جنگلهای زاگرسی:
قرق، استقرار برجهای دیدبانی در مناطق حساس به آتش سوزی، تغییر شیوه معیشت جنگل نشینان و مشارکت مردمی.
همانطوری که گفته شد امروزه رویشگاه های جنگلی زاگرس تحت تأثیر عوامل مخرب متعددی قرار گرفته و روز به روز از نظر کمی و کیفی سطح این جنگلها کاهش می یابد. ادامه چنین روندی تا چند سال آینده مطمئنا سبب نامناسب شدن شرایط زیست گونه ها شده و انهدام کلی گونه های گیاهی و جانوری را در پی خواهد داشت که در این حالت امکان زندگی برای انسان نیز مقدور نخواهد بود. جهت جلوگیری و به تاخیر انداختن این حادثه لازم است همگی دست به دست هم دهند و اقدامات اساسی برای حفظ و احیاء این ناحیه رویشی انجام دهند. ادارات وابسته بایستی مراقبت های بیشتری در مقابله با حوادثی نظیر آتش سوزی، چرای مفرط دام، قطع درختان، خارج کردن خشکه دارها، برداشتهای غیرمجاز محصولات فرعی انجام دهند و با جدیت بیشتری قوانین مربوط به تخریب و قطع درختان را پیگیری کنند. علاوه بر این با توجه به اینکه زادآوری طبیعی به دلایل مختلفی از جمله پایین بودن قوه نامیه بذور، تغذیه بذور توسط دام، سفت بودن سطح خاک و عدم نفوذ بذر به داخل خاک و غیره در جنگلهای زاگرس مستقر نمی شود و در صورت استقرار نیز در معرض خطر چرای دام قرار دارد لذا توصیه می گردد هر ساله به صورت مصنوعی در مناطق جنگلی بذر گونه های درختی را وارد کنند. علاوه بر این بایستی در این زمینه اقدامات بسیار اساسی در خصوص فرهنگ حفاظت و حمایت از منابع طبیعی به خصوص برای نسل جوان در سطح مدارس انجام گیرد، زیرا تنها زمانی می توانیم تخریب طبیعت نداشته باشیم که مردمان محلی خود به عنوان حامیان اصلی حفاظت از طبیعت باشد.
