سید محی‌الدین حسینی‌مقدم-کارشناس‌ارشد مطالعات فرهنگی و رسانه
زمین، این سیاره‌ی بی‌همتا، در خطر است. خانه‌ای که قرن‌ها آغوشش را به روی ما گشوده بود، امروز از زخم‌هایش به ستوه آمده است. روز جهانی محیط زیست، فرصتی است برای توقف، تأمل و بازاندیشی، تا ببینیم در این مسیر پرشتاب مصرف‌گرایی و تخریب، کجا ایستاده‌ایم. ما، انسان‌ها، در برابر طبیعت مسئولیم. اما آیا این مسئولیت را به‌خوبی درک کرده‌ایم؟ آیا به یاد داریم که زمین، نه میراثی از گذشتگان، بلکه امانتی برای آیندگان است؟
به‌عنوان یک ایرانی، به عنوان یک شهروند، به عنوان کسی که روی این سیاره خاکی نفس می‌کشیم بر ما واحب است به این هشدارها جدی فکر کنیم. ما ساکنان سرزمینی هستیم که طبیعتش گنجینه‌ای از زیبایی، تنوع و تاریخ است. از جنگل‌های شمال تا دشتِ کویرهای افسانه‌ای، از کوهستان‌های پرابهت تا خلیج همیشه فارس که قرن‌ها نامش در دل تاریخ می‌درخشد. اما این میراث، زخم‌خورده و رنجور است و نفس‌های آخرش را می‌کشد. و اینک ایران، سرزمین کم‌آب با خاک‌های فرسوده و هوای آلوده، امروز دست یاری و نیاز به سوی ما دراز کرده است.
خلیج همیشه فارس؛ نگینی که می‌درخشد یا رو به خاموشی است؟
خلیج فارس، این پهنه‌ی آبی بی‌مانند، تکه‌ای از هویت و غرور ملی ما ایرانیان است و چه خوب می‌دانیم که زیستگاه گونه‌های بی‌شماری از آبزیان و منبع حیات منطقه است. اما امروز، این جواهر آبی در خطر است. آلودگی‌های نفتی، زباله‌های صنعتی و پلاستیکی، و صید بی‌رویه آنهم از نوع ترال، آرامش این دریا را بر هم زده است. هر بطری پلاستیکی که در ساحل رها می‌کنیم، هر لکه‌ی نفتی که بر تارک این آبی نیلگون می‌نشیند، طبیعت و غرور ملی ما را لکه‌دار می‌کند. خلیج فارس، نماد پایداری و هویت ماست. حفاظت از آن، وظیفه‌ای است که نباید به فردا موکولش کنیم.
ما چه باید کنیم؟
سوال این است: در برابر این همه هشدار، ما چه کرده‌ایم؟ چه باید بکنیم تا زمین، خلیج فارس و طبیعت ایران، نفس بکشند؟ پاسخ این سوال، در تغییر رفتارهای کوچک و روزمره‌ی ما نهفته است.
۱. آب، سرمایه‌ای که دیگر تکرار نمی‌شود
در کشوری که با بحران آب دست‌وپنجه نرم می‌کند، هر قطره آب ارزشمند است. از اصلاح الگوی مصرف در خانه‌ها گرفته تا مدیریت منابع در کشاورزی، می‌توانیم به حفظ این سرمایه حیاتی کمک کنیم. خلیج فارس، رودهای خروشان و تالاب‌های خشکیده و سدهای پر از خالی ، همه و همه چشم‌انتظار مسئولیت‌پذیری ما هستند.
۲. پلاستیک، دشمنی که خودمان ساخته‌ایم
پلاستیک، یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای زیست‌محیطی جهان و صدالبته ایران است. کیسه‌های پلاستیکی که در طبیعت رها می‌شوند، قرن‌ها باقی می‌مانند و حیات جانداران را تهدید می‌کنند. بیایید با استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای و کاهش مصرف پلاستیک، آینده‌ی بهتری برای زمین و خلیج فارس بسازیم.
۳. درخت، سفیر حیات
جنگل‌ها که به مثابه ریه‌های برای زمین‌اند، در ایران با سرعتی هشداردهنده در حال نابودی‌اند. هر درختی که می‌کاریم نمادی از عشق به طبیعت و تعهدی به نسل‌های آینده است. کاشت درختان بومی مثل نخل، کنار، کهور، حرا و دیگر درختان مناسب این اقلیم، یکی از ساده‌ترین و موثرترین کارهایی است که می‌توانیم انجام دهیم.
۴. خلیج فارس، فراتر از یک نام
حفاظت از خلیج فارس، نیازمند اقداماتی جدی است. پاکسازی سواحل، جلوگیری از آلودگی‌های صنعتی و نفتی، و حفاظت از گونه‌های زیستی آن، وظیفه‌ی همه‌ی ماست. این پهنه‌ی آبی تنها بخشی از هویت ملی ماست که باید از آن صیانت کنیم.
۵. آموزش و فرهنگ‌سازی
حفظ محیط زیست، از خانه‌ها آغاز می‌شود. خانواده‌ها، مدارس و رسانه‌ها باید نقش خود را در آموزش نسل جدید ایفا کنند. اگر کودکان ما بیاموزند که طبیعت، سرمایه‌ای بی‌بدیل است، می‌توان به آینده امیدوار بود.
۶. تغییرات کوچک، تاثیرات بزرگ
هر روز، انتخاب‌هایی داریم که می‌توانند به حفظ محیط زیست کمک کنند: استفاده از وسایل نقلیه عمومی، صرفه‌جویی در مصرف انرژی، تفکیک زباله‌ها و حتی خاموش کردن یک چراغ اضافی. این تغییرات کوچک، اگر توسط همه‌ی ما انجام شوند، تفاوت بزرگی ایجاد خواهند کرد.
روز جهانی محیط زیست، فرصتی است برای بازنگری در رفتارهایمان، برای تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه، و برای اقداماتی که شاید کوچک به نظر برسند، اما آینده‌ای بزرگ می‌سازند. ما، به‌عنوان یک ایرانی، مسئولیت سنگینی بر دوش داریم. خلیج فارس، جنگل‌های شمال، تالاب‌های خشکیده و آسمان آلوده‌ی شهرها، همه از ما طلبکارند.
اگر امروز دست به کار نشویم، فردا شاید دیگر زمینی برای زندگی باقی نماند. به یاد داشته باشیم که زمین، خانه‌ی ماست و خلیج فارس هم، نگینی‌است که در دل این خانه می‌درخشد، نیازمند عشق، توجه، حفاظت و حراست و صیانت ماست. ما تنها امید این زمینیم. آیا آماده‌ایم این امید را زنده نگه داشته و این امانت را به آیندگان بسپاریم؟
