برخی رسانه ها مدعی شدند، امیر نصیر زاده وزیر دفاع ایران برای بازدید، بررسی و خرید جنگنده به چین رفته است. به همین مناسبت در این یادداشت به تشریح ویژگی های فنی و کارآمدی این جنگنده پرداختم.
۱٫ تاریخچه و توسعه:
جنگنده J-10 ابتدا در دهه ۱۹۹۰ به عنوان یک جنگنده چندمنظوره و پیشرفته برای چین طراحی شد. این جنگنده به صورت عمده به منظور مقابله با تهدیدات هوایی و زمینبههوا طراحی شد و از ویژگیهای برجستهای مانند توانایی انجام عملیات جنگی در ارتفاعات مختلف برخوردار بود.
جنگنده J-10C نسخهای پیشرفتهتر از جنگنده J-10 است که با فناوریهای جدیدتر در زمینه رادار، سیستمهای الکترونیک، تسلیحات، و موتورهای قدرتمندتر تولید شده است.
۲٫ ویژگیهای فنی:
نوع موتور: جنگنده J-10C از یک موتور جدیدتر به نام WS-10B بهره میبرد که دارای رانش بالا و قابلیتهای بهتر در مقایسه با موتورهای قبلی است.
رادار: این مدل به رادار آرایه فازی فعال (AESA) بومی چین مجهز است که به این جنگنده توانایی تشخیص و ردیابی اهداف در فواصل بسیار دورتر را میدهد. این رادار یکی از پیشرفتهترین فناوریهای راداری چین به حساب میآید.
سیستمهای الکترونیکی: J-10C به سیستمهای جنگ الکترونیکی (EW) پیشرفتهای مجهز است که در میدان جنگ الکترونیک توانایی برتری را به آن میدهد.
طراحی بدنه: بدنه این جنگنده به گونهای طراحی شده که ضمن حفظ قدرت مانور بالا، ویژگیهای رادارگریزی نسبتاً خوبی نیز دارد. به این ترتیب، این جنگنده در میدان نبرد هوایی با تهدیدات راداری کمتر شبیه به یک هدف برای دشمن عمل میکند.
شعاع عمل: این جنگنده قابلیت انجام عملیات در بردهای طولانیتر را دارد و به همین دلیل میتواند در موقعیتهای مختلف بهطور مؤثری عمل کند.
۳٫ ویژگیهای جنگی
تسلیحات: جنگنده J-10C به طیف گستردهای از موشکها و بمبها از جمله موشکهای هوابههوای برد بلند (مانند PL-15) و موشکهای ضد کشتی و ضد راداری مجهز است. این جنگنده قادر است در نبردهای هوایی با دشمنان قدرتمند مبارزه کند.
توانایی در عملیاتهای مختلف: از جمله ویژگیهای جالب جنگنده J-10C این است که میتواند در عملیاتهای ضد کشتی، حمله به اهداف زمینی و جنگهای هوایی عملکرد قابل توجهی داشته باشد.
عملکرد در شرایط سخت: جنگنده J-10C توانایی انجام عملیات در شرایط آب و هوایی مختلف، از جمله ارتفاعات بالا و دماهای شدید را دارا است.
۴٫ مزایا نسبت به نسخههای قبلی
جنگنده J-10A/B دارای ویژگیهایی مانند توانایی بارگذاری مهمات متنوع و قدرت مانور بالا بود، اما جنگنده J-10C به واسطه رادار AESA، سیستمهای پیشرفته جنگ الکترونیک و موتور بهبود یافته به یک گام فراتر رفته است.
کاهش راداری و بهبود سیستمهای دفاعی و تهاجمی از مزایای عمده J-10C نسبت به مدلهای قبلی است.
۵٫ نقش در نیروی هوایی چین:
J-10C به عنوان یکی از جنگندههای اصلی نیروی هوایی چین در عملیاتهای دفاعی و تهاجمی در مناطق حساس و بحرانی مانند دریای چین جنوبی و مرزهای چین با کشورهای دیگر به کار میرود. این جنگنده نقش قابل توجهی در دفاع هوایی و مقابله با تهدیدات هوایی از سوی قدرتهای خارجی ایفا میکند.
۶٫ ویژگیهای فنی
موتور تکموتوره؛ معمولاً موتور روسی AL-31FN یا مدل بومی WS-10B
حداکثر سرعت حدود Mach 2.2 (۲۳۷۰ کیلومتر بر ساعت)
برد رزمی تقریباً ۱۷۰۰ کیلومتر بدون سوختگیری هوایی
برد با سوختگیری هوایی تا بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر
سقف پرواز بیش از ۱۸,۰۰۰ متر
توان مانور بسیار بالا، به لطف طراحی دلتای بال و foreplane (کانارد)
۷٫ تسلیحات و قابلیتهای رزمی:
موشکهای هوا به هوا PL-10 (کوتاهبرد، هدایت مادون قرمز)، PL-15 (بلندبرد، هدایت فعال راداری)، موشکهای هوا به سطح موشکهای کروز، ضد کشتی و ضد رادار، بمبهای هدایتشونده بمبهای لیزری، ماهوارهای (JDAM چینی)
توپ داخلی توپ ۲۳ میلیمتری
۸٫ فناوریهای پیشرفته:
رادار AESA (آرایه فازی فعال) قدرت کشف بالا، مقاوم در برابر جنگ الکترونیک
پوشش رادارگریز جزئی (RAM Coating) برای کاهش سطح مقطع راداری
کابین دیجیتال مدرن نمایشگرهای بزرگ، هدآپ دیسپلی (HUD) و کنترل دیجیتالی پرواز، جنگ الکترونیک داخلی مقابله با موشکهای دشمن و کورسازی رادارهای خصمانه، سوختگیری هوایی بهصورت استاندارد در مدل C
۹٫ قیمت تقریبی جنگنده چنگدو J-10C حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیون دلار آمریکا به ازای هر فروند برآورد میشود.
این سه جنگنده، نماینده نسل ۴٫۵ هستند و در حال حاضر در بسیاری از کشورهای جهان بهکار گرفته میشوند:
مزایا: قیمت پایینتر، رادار AESA بومی، موشک PL-15 با برد بالا، طراحی نیمهپنهانکار، مانور بالا
معایب: برد کمتر نسبت به Su-35، کمتجربهتر در نبردهای واقعی
مزایا: رادار AESA آمریکایی بسیار پیشرفته، تجربه رزمی بالا، پشتیبانی لجستیکی قوی، تسلیحات گسترده ناتو
معایب: قیمت بالاتر، تکموتوره بودن در عملیات دوربرد، قابل شناساییتر نسبت به جنگندههای پنهانکار
مزایا: قدرت مانور فوقالعاده (با رانش برداری)، برد بسیار زیاد، ظرفیت حمل تسلیحات بالا
معایب: سطح مقطع راداری بالا، نبود رادار AESA، سنگینی و هزینه عملیاتی بیشتر
جنگنده Chengdu J-10C چین ۴۰–۵۰ میلیون دلار
جنگنده F-16V (Block 70) آمریکا ۶۵–۷۰ میلیون دلار
جنگنده Rafale فرانسه حدود ۱۰۰ میلیون دلار
جنگنده JAS 39 Gripen E سوئد ۸۵–۹۰ میلیون دلار
جنگنده Sukhoi Su-35 روسیه حدود ۸۵ میلیون دلار
در سال ۲۰۲۲، پاکستان اولین کشور خارجی شد که جنگنده J-10C را خریداری کرد. طبق گزارشها، این کشور قراردادی برای ۲۵ فروند J-10C امضا کرد که ارزش آن حدود ۱٫۴ میلیارد دلار برآورد شد (یعنی حدود ۵۶ میلیون دلار برای هر فروند با همه تسلیحات و خدمات جانبی).
نکته اول: جالب اینکه در جنگ هند و پاکستان اردیبهشت ماه گذشته، نیروی هوایی پاکستان با جنگنده J-10C چینی خود موفق شد ۳ فروند جنگنده رافائل (ساخت فرانسه) هندی را سرنگون کند.
این موضوع بازتاب گستردهای در جهان پیدا کرد که منجر به افزایش ۲۰ درصدی سهام شرکت چنگدو شد.
نکته دوم: جنگنده F35 از نسل ۵ جنگنده ها هست اما جنگنده سوخو، رافائل و J-10C از نسل ۴٫۵ جنگنده ها هستند.