رادار جدید JY-27A یا JY-27U که اخیراً توسط چین معرفی شده و در رسانه‌ها با نام ۲۷-JY نیز ذکر می‌شود، یکی از پیشرفته‌ترین سامانه‌های هشدار اولیه با قابلیت ضد پنهان‌کاری (Anti-Stealth) در دنیاست. این سامانه برای شناسایی و ردگیری جنگنده‌های نسل پنجم ایالات متحده مانند F-22 Raptor و F-35 Lightning II طراحی شده است.
در ادامه، تحلیلی جامع از این رادار ارائه می‌شود:
ویژگی توضیحات
۱- نوع رادار رادار موج پیوسته (CW) هشدار اولیه باند VHF
۲- باند فرکانسی VHF (30 تا ۳۰۰ MHz) – ضد رادارگریزی
۳- برد عملیاتی بیش از ۵۰۰ کیلومتر (در حالت استاتیک)
۱- پردازش استفاده از هوش مصنوعی و الگوریتم‌های چندگانه فازی جهت تفکیک اهداف کوچک از نویز
۲- قابلیت تحرک متحرک (قابل استقرار سریع در میدان نبرد)
۳- سایر قابلیت‌ها کشف اهداف ارتفاع بالا ۴- سازگار با سامانه‌های یکپارچه دفاع هوایی چین
جنگنده‌های نسل پنجم مثل F-35 طوری طراحی شده‌اند که سطح مقطع راداری (RCS) بسیار پایینی در باند X و C داشته باشند، که معمولاً رادارهای رهگیر و دفاع هوایی از آن استفاده می‌کنند.
اما رادارهای باند VHF طول‌موج بلندتری دارند، و در این باندها:
۱- هواپیماهای پنهان‌کار نمی‌توانند کاملاً از امواج در امان بمانند؛
۲- بازتاب امواج بیشتر شده و شناسایی آسان‌تر می‌شود؛
۳- فاصله‌برد شناسایی بسیار بیشتر است (مناسب برای هشدار اولیه).
رادار ۲۷-JY به‌عنوان بخشی از «چشم دوربرد» ارتش چین در لایه اول پدافند به‌کار می‌رود.
ترکیب آن با:
رادارهای باند X (نظیر Type-305A)
سامانه‌های موشکی HQ-9B یا HQ-22
شبکه هشدار اولیه ماهواره‌ای Gaofen
امکان رهگیری، شناسایی و حتی هدف‌گیری جنگنده‌های پنهان‌کار در فازهای مختلف پرواز را فراهم می‌سازد.
آمریکا همواره روی مزیت پنهان‌کاری جنگنده‌های نسل پنجم خود حساب کرده است.
معرفی JY-27 و نمونه‌های مشابه چینی:
این برتری تکنولوژیک را به چالش می‌کشد؛
حضور جنگنده‌های F-22 و F-35 در تایوان، کره یا ژاپن را خطرپذیرتر می‌کند؛
می‌تواند بخشی از دکترین ضد‌دسترسی/منع ورود (A2/AD) چین در دریای جنوبی و تایوان باشد.
مقایسه با نمونه‌های مشابه:
رادار کشور فناوری برد تمرکز
۱- رادار JY-27 چین: VHF، AESA 500+ km ضد پنهان‌کاری
۲- رادار Nebo-M روسیه: چندباندی VHF/X 600+ km ردیاب F-22/F-35
رادار AN/TPS-77 آمریکا: L-band AESA ~450 km هشدار اولیه
رادار YLC-8B چین: باند UHF/VHF ~400 km مکمل JY-27
این رادار:
ستون اصلی تشخیص زودهنگام حملات هوایی پنهان‌کار است؛
بخشی از معماری چندلایه پدافند هوایی چین را تشکیل می‌دهد؛
در دکترین دفاعی چین علیه آمریکا در تایوان و اقیانوس آرام نقش محوری دارد.
در واقع، چین با این سامانه نشان داد که پنهان‌کاری غرب پایان کار نیست، بلکه آغاز یک رقابت جدید در فناوری راداری است.
مقایسه رادار JY-27 چین با رادارهای بومی ایران
ویژگی های JY-27 چین و رادارهای ایران (مثل کاوش، نذیر، قدس، سپهر، فتح-۱۴)
۱- نوع باند؛
چین: باند VHF – مخصوص کشف جنگنده‌های پنهان‌کار
ایران: ترکیبی از VHF، UHF، L و X در رادارهای مختلف
۲- برد شناسایی؛
چین: بالای ۵۰۰ کیلومتر (برای اهداف استلث)
ایران: از ۲۵۰ تا ۱۱۰۰ کیلومتر، بسته به مدل (رادار سپهر: ۱۱۰۰ کیلومتر)
۳- قابلیت ضد پنهان‌کاری (استلث)؛
چین: بسیار بالا (ویژه جنگنده‌های نسل ۵ مثل F-22/F-35)
ایران: متوسط تا بالا، رادارهایی مانند «فتح ۱۴» و «سپهر» برای این منظور طراحی شده‌اند.
۴- سامانه‌های پردازش سیگنال؛
چین: بسیار پیشرفته (AESA، هوش مصنوعی، الگوریتم‌های فازی)
ایران: پیشرفته ولی ساده‌تر از چین؛ مبتنی بر الگوریتم‌های بومی
۵- میزان تحرک؛
چین: کاملاً متحرک و سریع‌النقل
ایران: اکثر رادارهای ایرانی متحرک و کامیونی هستند.
۶- توان مقابله با جنگ الکترونیک (EW) مقاوم؛
چین: در برابر اختلالات و حملات سایبری با فناوری نوین
ایران: مقاوم ولی آسیب‌پذیرتر نسبت به چین در مقابل EW پیشرفته
۷- میزان وابستگی به فناوری خارجی؛
کاملاً بومی (در چین) نسبتاً بومی‌سازی‌شده،
ایران: مهندسی معکوس از مدل‌های روسی و کره‌شمالی
۸- ادغام با پدافند چندلایه؛
چین: ادغام کامل در شبکه C4ISR چین در حال توسعه؛
ایران: بر روی شبکه یکپارچه فرماندهی و کنترل تلاش می‌کند.
نکات کلیدی تفاوت:
۱٫ پیشرفته‌ترین فناوری‌ها در JY-27؛
رادار چینی JY-27 از فناوری‌های روز جهان مانند آرایه‌های فازی فعال (AESA) و پردازش سیگنال‌های هوشمند استفاده می‌کند. ایران در برخی رادارهایش مثل فتح ۱۴ از AESA استفاده کرده اما در سطح محدودتر.
۲٫ ایران به‌دنبال خودکفایی گسترده است.
رادارهای ایرانی عمدتاً بر بومی‌سازی کامل، تحرک بالا، پنهان‌سازی (low profile) و شبکه‌سازی تمرکز دارند.
مثلاً:
رادار نذیر: با برد ۸۰۰ کیلومتر و قابلیت کشف اهداف پنهان‌کار
رادار سپهر: هشدار اولیه با برد بیش از ۱۱۰۰ کیلومتر
رادار فتح ۱۴: از رادارهای AESA بومی با توان ردیابی اهداف استلث
اما این رادارها هنوز در سطح داده‌کاوی، تطبیق الگوریتمی و تنوع باند فرکانسی نسبت به JY-27 عقب‌تر هستند.
۳٫ چین جلوتر در فناوری شبکه‌ای و ادغام با سامانه‌های موشکی
رادار JY-27 بخشی از معماری کامل و پیشرفته پدافند چندلایه چین است که شامل:
سامانه‌های HQ-9B، HQ-22، سامانه‌های ضدماهواره و…
ارتباط پیوسته با ماهواره‌ها، پرنده‌های بدون سرنشین، و جنگ الکترونیک پیشرفته
در حالی که ایران هنوز در حال تکمیل معماری پدافند یکپارچه است و برخی سامانه‌ها مثل باور-۳۷۳ و «سوم خرداد» به صورت مستقل و نیمه‌متصل عمل می‌کنند.
بنابراین رادار JY-27 چین، از لحاظ فناوری شناسایی اهداف استلث، قدرت پردازش و یکپارچگی با پدافند مدرن، پیشرفته‌تر از نمونه‌های ایرانی است.
اما ایران نیز توانسته با اتکا به مهندسی معکوس و توسعه بومی، در طراحی رادارهای ضد استلث مانند «سپهر»، «نذیر» و «فتح ۱۴»، به دستاوردهای مهمی برسد که برای تهدیدات منطقه‌ای و بازدارندگی کافی است.
