ادبیات کودک و نوجوان در ایران، سالهاست که میان کلیشههای آموزشی و روایتهای آپارتمانی محصور مانده است. در این میان، برگزاری رویدادهایی با ریشههای مذهبی و اعتقادی، اگر با هوشمندی و نگاه اقلیمی پیوند نخورد، بیم آن میرود که به تکرار مکررات بیفتد. اما میزبانی بوشهر در پانزدهمین جشنواره ملی داستان کودک و نوجوان رضوی، ورق را برگردانده و فرصتی بیبدیل پیش روی نویسندگان و نوقلمها قرار داده است تا «معنویت» را در ظرف «هویت اقلیمی» بازتعریف کنند.
زیستبوم بوشهر؛ بستری برای تولید محتوای فاخر
بوشهر تنها یک جغرافیا نیست؛ یک فرهنگ غنی و سرشار از استعارههای داستانی است. صدای موجهای خلیج فارس، قامت استوار نخلستانها، آوای دمّام و سنج، و آیینهای کهنی که با خون مردم این خطه عجین شده، هر کدام میتوانند ستون یک داستان فاخر باشند. وقتی از «محتوای فاخر» در ادبیات کودک سخن میگوییم، منظور متنی است که فراتر از نصیحتهای مستقیم، بتواند دنیای ذهنی مخاطب را با اصالتهای محیطیاش پیوند بزند. جشنواره رضوی در بوشهر، نویسنده را فرامیخواند تا به جای روایتهای انتزاعی، از ارادت پیرمرد ناخدا به ضامن آهو در دل طوفان بگوید یا از نذرِ نخلداران برای سفرههای مهربانی امام رضا (ع). اینجاست که داستان، از یک اثر گذرا به یک میراث ماندگار تبدیل میشود.
احیای ادبیات شفاهی و نوستالژیهای بومی
بخش بزرگی از گنجینه ادبی ما در سینههای مادربزرگها و پدربزرگهای این سرزمین نهفته است؛ ادبیات شفاهی، متلها و قصههای بومی که در معرض فراموشی هستند. جشنواره پانزدهم، بهترین بهانه برای بازگشت به این ریشههاست. بازخوانی روایتهای نوستالژیک از زائرانی که با «چاوشیخوانی» از محلههای قدیمی بوشهر راهی مشهد میشدند، یا بازآفرینی افسانههای دریایی با رویکردی انسانی و معنوی، میتواند جانی تازه به کالبد داستاننویسی کودک بدمد. احیای این قصهها در قالب داستانهای مدرن، نه تنها باعث حفظ میراث ناملموس بوشهر میشود، بلکه به مخاطب کودک و نوجوان میآموزد که دین و باورهایش، جدا از زیستبوم و تاریخ سرزمینش نیست.
جشنواره؛ رصدخانهای برای نوقلمها
یکی از حیاتیترین کارکردهای این دوره از جشنواره، شناسایی و پرورش نوقلمها و نویسندگان تازهکار است. بوشهر همیشه مهد نویسندگان بزرگ بوده و این رویداد ملی میتواند پلی باشد تا استعدادهای جوان از دورترین روستاها و بنادر، صدای خود را به گوش جامعه ادبی کشور برسانند. نوقلمهایی که با گویش، دغدغهها و نگاهی نو به جهان مینگرند، برای رشد نیاز به ویترینی چون جشنواره رضوی دارند. این جشنواره نباید تنها در اهدای جوایز خلاصه شود؛ بلکه باید به عنوان یک جریانساز، اعتماد به نفس لازم را به نویسندگان بومی تزریق کند تا آنها با تکیه بر «خودباوری فرهنگی»، داستانهایی بنویسند که هم در ساختار فنی (فرم) و هم در محتوا، در تراز آثار برتر ملی قرار بگیرند.
پانزدهمین جشنواره ملی داستان کودک و نوجوان رضوی در بوشهر، فرصتی است تا ثابت کنیم «داستان دینی» میتواند مدرن، جذاب و در عین حال به شدت بومی باشد. اگر نویسندگان ما بتوانند میان «سیره رضوی» و «هویت بوشهری» پیوندی ارگانیک برقرار کنند، شاهد تولد آثاری خواهیم بود که نه تنها برای کودکان امروز جذاب است، بلکه به عنوان بخشی از تاریخ ادبیات اقلیمی این مرز و بوم باقی خواهد ماند. این جشنواره، آغازِ فصلی نو برای گذار از روایتهای تخت به سوی داستانهایی است که بوی شرجی، طعم خرما و عطرِ ارادت به خورشید خراسان را همزمان در خود دارند.