این روزها از گوشه و کنار نام مدارس انعطاف پذیر را می شنویم؛ مدارسی که ذهن را به سمت مدارس فلان کشور فرنگی می برد که در آن دانش آموزان به استراحت و بازی و انجام تکالیف می پردازند و هیچ تکلیفی را به خانه نمی برند و والدین آنان نیز دیگر دغدغه ای برای انجام تکالیف ندارند؛ اما واقعیت این امر را از زبان معلم خوش ذوق و مجری این طرح در استان خودمان می شنویم:

خانم بتول محمدی آموزگار منطقه بندر ریگ و گناوه، طراح ، مجری و بنیان گذار  شیوه انعطاف پذیر در مدارس چند پایه روستایی در کشورکه اولین بار با اجرای موفق این طرح در روستای چهار برج منطقه بندرریگ استان بوشهر آغاز کرد.

و دومین مدرسه ی انعطاف پذیر  را در روستای لاوَردِه  شهرستان کنگان اجرا کردند.

قطعاً اول سوالی که در ذهن شما شکل خواهد گرفت، این هست که مدارس انعطاف پذیر چگونه مدارسی هستند؟

تعریف کلمه انعطاف پذیر در فرایند یادگیری به  این معنی هست که دانش آموزان در سراسر زمان آموزش تحرک و پویایی داشته باشند.

 محیط‌های یادگیری انعطاف پذیر به نحوه استفاده از فضای فیزیکی و نحوه گروه‌بندی دانش آموزان در طول یادگیری و همچنین به نحوه استفاده از زمان در طول تدریس می‌پردازد.

این شیوه آموزشی آخرین و نوین‌ترین شیوه آموزشی در کشورهای توسعه یافته جهان می‌باشد

 اما تعریف کوتاهی از مدارس چند پایه روستایی: کلاس‌های چند پایه در روستاها به کلاس‌هایی گفته می‌شود که دانش آموزان چند پایه تحصیلی به همراه یک معلم در یک کلاس درس حضور پیدا می‌کنند. گاهی در روستاهای کم جمعیت دانش آموزان هر ۶ پایه تحصیلی مقطع ابتدایی می‌بایست همراه با یک معلم در یک کلاس حضور پیدا کنند.

کلاس‌های چند پایه در مقایسه با کلاس‌های تک پایه شرایط بسیار ویژه‌ای دارند و مدیریت این نوع کلاس‌ها چالش‌های بسیار زیادی برای معلمان چند پایه ایجاد خواهد کرد.

در برخی کلاس‌های چند پایه روستایی معلمان به دلیل عدم توانایی در مدیریت کلاس چند پایه یا به دلیل کم تجربه بودن هنگام تدریس برای یک پایه،پایه‌های دیگر را از کلاس خارج می‌کنند. این امر سبب از بین رفتن زمان آموزش برای  دانش آموزان دیگر می شود و سرگردانی آنها از محرومیت و محدودیت کلاس‌های چند پایه روستایی با خلاقیت و نوآوری پلی ساختیم به سمت آخرین شیوه های یادگیری در کشورهای توسعه یافته جهان، یعنی ایجاد ساختار های انعطاف پذیر در مدارس روستایی چندپایه و کم برخوردار.مدرسه شهید محمود خاج، در روستای چهاربرج به عنوان  اولین دبستان چندپایه روستایی به سبک انعطاف پذیر و البته  با یک سینمای واقعی طراحی و اجرا شد.

در سال ۱۴۰۲  خانم محمدی طرح خود را در نمایشگاه مربوط به دستاورد ها ی پژوهشسراهای استان بوشهر به نمایش گذاشتند و در نمایشگاه برای اجرای مجدد در روستای های کم برخوردار برگزیده شد.

بعد از انتخاب مدرسه در نهایت دومین دبستان چند پایه انعطاف پذیر در ایران و  در دبستان  بهار روستای لاورده شهرستان گنگان طراحی و اجرا کردند.

۱-مدرسه انعطاف پذیر چه ویژگی ها و تمایزی با سایر مدارس دارد؟

این شیوه آموزشی آخرین و نوین‌ترین شیوه آموزشی در کشورهای توسعه یافته جهان می‌باشد.

این مدارس به فراگیران امکان می دهد در سراسر آموزش، تحرک و پویایی داشته باشند. انعطاف‌پذیری به این معناست که فراگیران بتوانند مسیر یادگیری خود را با توجه به علایق و توانایی‌های خود تطبیق دهند. جایی که به دانش آموزان آزادی داده می شود که چگونه، چه چیزی، چه زمانی و کجا یاد بگیرند. محیط های یادگیری انعطاف پذیر به نحوه استفاده از فضای فیزیکی، نحوه ی گروه بندی دانش آموزان در طول یادگیری و نحوه استفاده از زمان در طول تدریس می پردازد. دانش آموزان معیارهای کیفی فرایند آموزش از جمله  پویایی، تحرک بهره‌مندی از شیوه‌های گروهی و استفاده از زمان را در سطح بسیار بالایی تجربه خواهند کرد.

با توجه به چند پایه بودن کلاس‌ها در روستا و کمبود معلم یکی از بهترین شیوه‌های مدیریت کلاس مدیریت بر اساس کلاس‌های انعطاف پذیر است در این گونه کلاس‌ها دانش‌آموزان ساعت‌های یادگیری را در فضایی آرام  با چینشی متفاوت و شبیه به آنچه در پیشرفته ترین مدارس کشورهای توسعه یافته جهان وجود دارد تجربه می‌کنند دانش آموزان به راحتی می‌توانند  با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و از سواد دانش آموزان  پایه‌های بالاتر بهره‌مند شود.

۲-این مدرسه چه شرایطی برای ورود دانش آموزان دارد؟ هیچ گونه شرایط خاصی ندارد و تنها شیوه نوینی برای بهره مندی دانش آموزان چند پایه روستایی می باشد.

۳-روزانه چند ساعت به درس و تکلیف مشغولند؟ و چقدر استراحت دارند؟ همانند دیگر مدارس به تدریس و تکلیف طبق  شیوه مدارس دیگر مشغولند.

۴-آیا شرایط بازی و خانه بازی نیز مهیا هست؟ در اولین مدرسه روستایی که طراحی نمودند با توجه به شرایط روستا و داشتن وسایل اندک بازی در پارک برای بچه ها کلاسی را به عنوان سینما با صندلی های مخصوصی طراحی و اجرا کردند .

۵-تغذیه و وعده اصلی غذایی با دانش آموزان هست؟ همانند سایر مدارس می باشد . البته در صورت داشتن فضا با خلاقیت مدیر می توانند در هر کلاس یا فضایی در مدرسه به عنوان پایگاه تغدیه سالم در نظر گرفته شود.
۶-شهریه ورودی چقدر است؟ رایگان می باشد.

۷-تعداد دانش آموزان؟ با توجه به زیر ساخت ها و فضای کلاس در این نوع طراحی بهترین حالت ممکن و استاندارد هر دانش آموزان به طور میانگین به ۱۵۰ سانتی مترمربع فضا نیاز دارد.

۸-استقبال بچه ها و خانواده ها تاکنون چگونه بوده است؟ با توجه به تجربه ی دو مدرسه طراحی و اجرا شده دانش آموزان و والدین آن ها رضایت بسیار بالایی  داشته و دانش آموزان رضایتمندی خود را به صورت های متفاوتی از جمله حضورشان در شیفت های خارج از زمان مدرسه و با علاقمندی به مطالعه و کتاب نشان می دادند.

۹-دانش آموزان تکالیف را در خانه انجام می دهند یا مدرسه؟ این نوع مدارس با هر رویکرد تدریسی سازگاری داشته و دارای قابلیت اجرای هر گونه متد و شیوه تدریسی  می باشد.

۱۰-رویکرد و هدف اصلی این گونه مدارس چیست؟

نکته بسیار پررنگ دانش آموزان با استفاده از ساختار و فضاهای انعطاف پذیر ایجاد شده در کلاس، معیارهای کیفی فرایند آموزش از جمله  پویایی، تحرک و بهره‌مندی از شیوه‌های گروهی و استفاده از زمان برای چندین پایه به طور همزمان در یک کلاس را به صورت مشترک در سطح بسیار بالایی تجربه خواهند کرد .

در این شیوه چینش رسمی میز و نیمکت‌ها حذف می‌شود صندلی‌های خاصی برای نشست‌های گروهی دانش آموزان در کلاس طراحی می‌شود. همچنین کلاس‌ها و راهروی مدرسه با فرش، پوشش داده می شود و در کلاس درس فضایی برای نشست گروهی و راحت برای  دانش آموزان بر روی زمین طراحی می‌شود.

 در پایان خاطر نشان می گردد این مدارس دولتی می باشند و هزینه ای بابت ثبت نام از دانش آموزان گرفته نمی شود.