نگاهی به تأثیرات جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل بر اقتصاد سبز ایران

جنگ ۱۲ روزه اخیر میان کشور عزیزمان و اسرائیل، فراتر از ابعاد نظامی و ژئوپلیتیکی، پیامدهای گسترده‌ای بر زیرساخت‌ها، سیاست‌های زیست‌محیطی و مسیر توسعه پایدار کشور بر جای گذاشت. این نوشتار با تمرکز بر ابعاد اقتصادی و اکولوژیک این درگیری، به بررسی تأثیرات آن بر اقتصاد سبز کشور پرداخته و در پایان به فرصت‌های نهفته در بازسازی پایدار اشاره می‌کند.

جنگ، بحران و بازتعریف اولویت‌ها

تجربه‌های جنگی همواره با آسیب به زیرساخت‌ها و منابع زیستی همراه بوده‌اند. در این جنگ ۱۲ روزه، کشور با حملاتی هدفمند به تأسیسات انرژی، پالایشگاه‌ها، مراکز هسته‌ای و شبکه‌های توزیع روبه‌رو شد که پیامدهای آن نه‌تنها اقتصادی، بلکه زیست‌محیطی و اجتماعی نیز بود.

تخریب زیرساخت‌های انرژی و افزایش آلودگی

در جریان حملات موشکی، بخشی از تأسیسات نفتی و گازی در مناطق مرکزی و جنوبی کشور آسیب دیدند. این آسیب‌ها باعث انتشار گازهای گلخانه‌ای، تشدید آلودگی هوای کلان‌شهرها و کاهش بهره‌وری صنایع انرژی‌بر شد. همچنین، آسیب‌دیدگی نیروگاه‌ها موجب قطع برق در برخی مناطق و افزایش استفاده از ژنراتورهای دیزلی را در پی داشت؛ عاملی که کیفیت هوا را به‌شدت تحت تأثیر قرار داد.

تهدیدات زیست‌محیطی تأسیسات هسته‌ای

آسیب احتمالی به مراکزی مانند نطنز و فردو، نگرانی‌های جدی در زمینه نشت مواد رادیواکتیو و آلودگی منابع آب و خاک ایجاد کرد. گرچه دولت تدابیری فوری برای کنترل شرایط به‌کار گرفت، اما افکار عمومی و جامعه علمی نگرانی‌هایی درباره پایداری اکوسیستم‌های اطراف مطرح کردند.

اختلال در سیاست‌گذاری سبز و بودجه‌های محیط‌زیستی

با تشدید بحران امنیتی، اولویت‌های دولت در حوزه سرمایه‌گذاری‌های سبز و اجرای پروژه‌های زیست‌محیطی به حاشیه رفت. طرح‌هایی نظیر توسعه انرژی خورشیدی در استان‌های مرکزی، بازسازی مراتع تخریب‌شده و به‌روزرسانی شبکه‌های آبیاری هوشمند یا متوقف شدند یا با تأخیر مواجه گردیدند.

سرمایه‌گذاری سبز در سایه تردید

با افزایش ریسک‌پذیری و نااطمینانی اقتصادی، بسیاری از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی نسبت به پروژه‌های سبز در ایران محتاط شدند. فناوری‌های نوین در زمینه تصفیه آب، بازیافت، و انرژی‌های تجدیدپذیر نیازمند محیطی پایدار و باثبات هستند؛ شرایطی که در وضعیت جنگی فراهم نبود.

بازسازی؛ فرصتی برای پایداری نوین

با پایان درگیری‌ها، کشور می‌تواند بازسازی را به فرصتی برای بازتعریف زیرساخت‌های خود تبدیل کند. جایگزینی تأسیسات آسیب‌دیده با فناوری‌های سبز، بهره‌گیری از مصالح پایدار در بازسازی مناطق تخریب‌شده، و تقویت تاب‌آوری شهری در برابر بحران‌ها می‌تواند مسیر جدیدی برای توسعه ترسیم نماید.

نتیجه‌گیری

جنگ ۱۲ روزه، هرچند هزینه‌های زیست‌محیطی و اقتصادی چشمگیری به همراه داشت، اما همین بحران می‌تواند آغازی برای بازنگری عمیق در ساختار اقتصادی، توسعه‌ای و اکولوژیک کشور باشد. تنها با عبور از نگاه واکنشی به نگاهی استراتژیک، می‌توان از خاکستر جنگ، آینده‌ای پایدار ساخت؛ آینده‌ای که تحقق آن در گرو نقش‌آفرینی سیاست‌گذاران در تدوین راهبردهای توسعه‌محور و مشارکت آگاهانه جامعه مدنی در نظارت و مطالبه‌گری خواهد بود.