یک جهان، یک رقابت، یک افتخار ایرانی
نام بوشهر بر فراز رباتیک جهان

وقتی صحبت از بوشهر به میان می‌آید، بیشتر نگاه‌ها به سمت دریا، نفت و گاز می‌رود. اما در دل همین اقلیم صنعتی و انرژی‌محور، جوانانی با هوش و خلاقیت، راهی تازه گشوده‌اند؛ مسیری که از کلاس‌های آموزشی کوچک آغاز شد و به سکوی جهانی FIRA RoboWorld Cup 2025 در کره جنوبی رسید.

نام ویرا افرند سیراف امروز هم در استان بوشهر و هم در نقشه جهانی رباتیک و هوش مصنوعی شنیده می‌شود. مجموعه‌ای که توانسته با تکیه بر دانش بومی و اراده‌ای آهنین هم به تربیت نسل آینده بپردازد و هم در بزرگ‌ترین آوردگاه‌های علمی دنیا افتخارآفرینی کند. در گفت‌وگویی با محمد طاهر عباسی، مدیر آموزشگاه آزاد فنی و حرفه‌ای ویرا افرند سیراف از مسیر پرچالش این مجموعه و چشم‌اندازهای پیش‌رو پرسیدیم.

آقای عباسی، لطفاً ابتدا از خودتان و شروع فعالیت حرفه‌ای‌تان بفرمایید.

عرض سلام حضور شما و مخاطبان این نشریه، مجموعه ما بیش از ۱۱ سال است که در حوزه رباتیک و هوش مصنوعی فعالیت می‌کند. ایده اولیه به‌واسطه همجواری استان بوشهر با صنعت نفت و گاز شکل گرفت. ابتدا هدف، ساخت ربات‌های کاربردی برای صنایع بود، اما به دلیل نبود اعتماد کافی به محصول ایرانی و کمبود زیرساخت، مسیر را از حوزه آموزش آغاز کردیم. به مرور توانستیم این بخش را توانمند کنیم و امروز با چهار شعبه فعال در استان بوشهر مشغول به کار هستیم.

تاکنون چه دستاوردهایی برای استان و کشور داشته‌اید؟

تا امروز برای حدود ۸۰ نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم اشتغال‌زایی کرده‌ایم و سالانه نزدیک به دو هزار و پانصد نفر آموزش می‌بینند. هدف اصلی ما، ایجاد یک قطب آموزشی و صنعتی در استان و تربیت نیروی ماهر برای بازار کار چه در قالب خوداشتغالی و چه در قالب استخدامی بوده است.
در این مسیر، افتخارات متعددی هم کسب کرده‌ایم؛ از مقام‌های ملی گرفته تا دستاوردهای بین‌المللی. اما بی‌تردید گل سرسبد آن‌ها، مقام اول جهان در بخش اختراعات در معتبرترین مسابقات رباتیک و هوش مصنوعی دنیا، یعنی FIRA RoboWorld Cup کره جنوبی است.

جایگاه این دانش و ضرورت مهارت‌آموزی در روند توسعه بوشهر را چطور ارزیابی می‌کنید؟

بوشهر یک استان صنعتی است؛ هم در حوزه نفت و گاز و هم صنایع دریایی و بندری. این ویژگی فرصت بزرگی ایجاد می‌کند به‌شرط آنکه سرمایه انسانی توانمند در اختیار داشته باشیم. ماموریت ما تربیت نسلی آشنا به تکنولوژی و توانمند در بومی‌سازی دانش است.
پیش‌تر یک ربات کاوشگر زیرسطحی ساختیم که متناسب با نیاز صنایع دریایی طراحی شد. امروز نیز در دو حوزه آموزش و ساخت ربات‌های صنعتی فعال هستیم. معتقدیم توسعه استان بدون توجه به آموزش‌های فناورانه و نیروی انسانی ماهر، ممکن نخواهد بود.

روند جذب اعضا و نحوه فعالیت مجموعه شما چگونه است؟

ما در گستره استان بوشهر افراد مستعد را شناسایی و جذب می‌کنیم. در حال حاضر ۱۰ نفر دکترا، ۱۷ نفر فوق‌لیسانس و ۲۸ نفر لیسانس در رشته‌های فنی، مهندسی، مدیریت و هوش مصنوعی در کنار ما فعالیت دارند. همین ترکیب قوی به ما اجازه داده تا در عرصه‌های ملی و بین‌المللی با قدرت ظاهر شویم.

درباره تیم اعزامی به مسابقات کره جنوبی بیشتر بگویید.

مسابقات FIRA یکی از معتبرترین رویدادهای جهانی در حوزه رباتیک است که هر سال در یک کشور برگزار می‌شود. برای حضور در این رویداد، تیم‌ها باید ابتدا در مسابقات کشوری مقام بیاورند. امسال در تهران بیش از ۷۰۰ تیم از ۵ کشور حضور داشتند. خوشبختانه تیم‌های ما موفق به کسب مقام دوم و سوم کشور شدند و سهمیه حضور در کره جنوبی را دریافت کردند.
اعزام تیم آسان نبود؛ از هزینه‌های سنگین ارزی گرفته تا ساخت سازه و تأمین قطعات، دشواری‌های زیادی داشتیم. خوشبختانه پتروشیمی نوری به صورت کامل از یکی از تیم‌های ما حمایت کرد و با همکاری‌های فنی و مالی، توانستیم تیم را راهی مسابقات کنیم.

و نتیجه در کره جنوبی؟

در کره جنوبی، بیش از دو هزار شرکت‌کننده از ۷۰۰ تیم و کشورهای بزرگ دنیا مانند آمریکا، آلمان، روسیه، چین و بریتانیا حضور داشتند. در چنین رقابتی تیم ما توانست با ربات نفت‌روب هوشمند، مقام نخست جهان را در بخش اختراعات کسب کند؛ افتخاری که برای نخستین بار نصیب ایران شد. علاوه بر این تیم دوم ما مقام پنجم دنیا را در بخش جنگجوی هوشمند به دست آورد.

این ربات نفت‌روب چه ویژگی‌هایی دارد؟

این ربات با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین، توانایی شناسایی و جمع‌آوری لکه‌های نفتی از سطح آب را دارد. یک نوآوری مهم زیست‌محیطی محسوب می‌شود که می‌تواند به کاهش مشکلات ناشی از آلودگی نفتی کمک کند. این پروژه با همکاری پتروشیمی نوری و حمایت‌های بخش محیط زیست، آماده ورود به فاز صنعتی و استفاده در مقیاس واقعی است.

چشم‌انداز آینده مجموعه ویرا افرند چیست؟

ما به دنبال راه‌اندازی مرکز رشد علمی کودک و نوجوان با همکاری پارک علم و فناوری خلیج فارس، دانشگاه آزاد، دانشگاه خلیج فارس و بنیاد ملی نخبگان هستیم. همچنین، برنامه صادرات فناوری آموزشی به کشورهای حوزه خلیج فارس را داریم.
در کنار آن، هدف ما توسعه بومی فناوری‌های موردنیاز صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است تا هم برای استان بوشهر و هم برای کشور، ارزش‌آفرینی کنیم.

ویرا افرند سیراف به عنوان یک آموزشگاه فنی، قطب خلاقیت و فناوری در جنوب ایران است. دستاوردهای این مجموعه نشان می‌دهد که با اعتماد به توان داخلی و حمایت هدفمند، می‌توان حتی در رقابت‌های جهانی، پرچم ایران را در اوج به اهتزاز درآورد.