اماکن تاریخی خورموج نه‌تنها بازمانده‌های معماری کهن، بلکه روایتگر حیات سیاسی، مذهبی و اجتماعی این شهر در سده‌های گذشته‌اند. این بناها هر یک در بستری متفاوت شکل گرفته‌اند، اما در مجموع سیمای هویت تاریخی خورموج را کامل می‌کنند.

قلعه محمدخان:

 برجسته‌ترین نماد قدرت سیاسی و نظامی خورموج است. این قلعه در سال ۱۲۶۴ ق در میانه شهر و در دوره حکومت محمدخان دشتی ساخته شد و کارکردی فراتر از یک سازه دفاعی داشته است. قلعه محمدخان مرکز حکمرانی، نظارت و اداره امور منطقه بوده است. ساخت قلعه به سبک قلاع نظامی دوره قاجار انجام گرفت و شامل برج بلند دیده‌بانی، فضاهای مسکونی، حیاط مرکزی و حصارهای محافظتی بود. ارتفاع برج اصلی، امکان اشراف کامل بر شهر و اطراف آن را فراهم می‌کرد. اهمیت قلعه چنان بود که  آن را مظهر اقتدار و استواری حکومت دشتی  می توان دانست. امروزه با وجود تخریب بخش‌های زیادی از مجموعه، برج باقی‌مانده همچنان یکی از شاخص‌ترین آثار ثبت‌شده ملی خورموج است و نقش مهمی در بازشناسی تاریخ سیاسی منطقه دارد.

عمارت شیرینه:

در شرق خورموج و در منطقه‌ای خوش‌منظر در کوه بیرمی در سال ۱۲۸۶ ق بنا شده و از آثار منسوب به محمدخان دشتی به شمار می‌رود. این عمارت دو طبقه با مصالح سنگ، گچ و ساروج ساخته شده و نمونه‌ای شاخص از معماری مسکونی – تشریفاتی  است.

 پلان بنا حول یک فضای مرکزی شکل گرفته و ایوان‌ها، درگاه‌های قوسی‌شکل و تزیینات گچی، جلوه‌ای متوازن و هماهنگ به آن داده است. عمارت شیرینه علاوه بر کارکرد اقامتی، محلی برای پذیرایی، گردهمایی و استراحت بوده و به سبب قرارگیری در مسیر آب و طبیعت پیرامونی، فضایی آرامش‌بخش داشته است. این بنا نشان‌دهنده ذوق معماری و توجه به زیبایی در کنار کارکرد عملی در دوره حکومت محمدخان دشتی‌است.

میر ارم شاه:

 از اماکن مذهبی ـ آیینی خورموج به شمار می‌رود که در باور عمومی، از جایگاهی ویژه برخوردار است. بنای این آرامگاه ساده اما معناگراست و با استفاده از مصالح بومی ساخته شده است. اهمیت میرارم شاه بیش از آنکه در عظمت معماری باشد، در پیوند عمیق آن با حافظه جمعی مردم خورموج و آیین‌های زیارتی است. این مکان در طول زمان محل نذر، دعا و تجمع مردم بوده و استمرار توجه جامعه محلی سبب حفظ و بازسازی آن شده است. میرارم شاه را می‌توان نمادی از لایه‌های معنوی تاریخ خورموج دانست که در کنار بناهای حکومتی، توازن هویت شهر را شکل می‌دهد.

حسینیه میرزا

 یکی از مهم‌ترین کانون‌های مذهبی و اجتماعی شهر است. این بنا در ۱۳۰۶ قمری به همت میرزاسیدالله میرشاه دشتی احداث شد و به‌سرعت به مرکز اصلی برگزاری آیین‌های مذهبی، به‌ویژه سوگواری‌های محرم بدل گشت. معماری حسینیه با سقف‌های گنبدی، ایوان‌ها، ستون‌ها و نورپردازی سنجیده، نشان از کارکرد جمعی و آیینی آن دارد. مصالح اصلی بنا شامل سنگ، گچ و ترکیبات محلی است و فضای داخلی به‌گونه‌ای طراحی شده که پاسخگوی تجمع انبوه مردم باشد. این حسینیه افزون بر کارکرد مذهبی، نقشی اجتماعی نیز داشته و در حافظه تاریخی مردم خورموج جایگاهی ماندگار یافته است.

در مجموع، قلعه محمدخان نماد قدرت سیاسی، عمارت شیرینه جلوه‌گر شکوه معماری مسکونی، میرارم شاه بیانگر بعد معنوی و حسینیه میرزا نشان‌دهنده حیات مذهبی و اجتماعی خورموج‌اند. کنار هم قرار گرفتن این چهار بنای شاخص، تصویری جامع از تاریخ، فرهنگ و هویت شهر خورموج ارائه می‌دهد. شهری که لایه‌های قدرت، باور، هنر و همبستگی اجتماعی در آن به هم پیوسته‌اند.