شاید برای سیاستگذاران شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، انتخاب روز «نواها و آواهای ایرانی» در گاه شمار کشورمان، آن هم در سرزمینی که رنگین کمانی از آواها و نواهای اصیل ایرانی است که هر کدام از این آواها و نواها ریشه در باورها، کار و معیشت، فرهنگ، سنت و باور و… دارد، کار دشواری بود، اما بهانه آنها برای انتخاب این روز در سال ۱۴۰۰، نامه ۳۰ تن از اساتید موسیقی بود که در نهایت با تصویت در این شورا و برای خالی نبود عریضه، روز ششم بهمن را به عنوان زادروز «صفی‌الدین ارموی» به عنوان روز آواها و نواهای ایرانی نامگذاری شد.

در شرایطی که هنر موسیقی هرچند در تار و پود این مردم هنر دوست وجود دارد و یک فرد ایرانی از بدو تولد با نوای اذان پدر چشم به جهان می گشاید، با لالایی مادر بزرگ می شود، با صدای پرندگان و رودخانه‌ها در زمان حرکت می کند، و… بهانه تولد «صفی‌الدین‌ عبدالمومن‌بن‌ابی‌المفاخر یوسف‌بن‌فاخر ارموی» در ششم بهمن آنهم در شرایطی که برای بسیاری از مردم ایران نام او را کمتر شنیده‌ اند، فقط بهانه ای برای پاسداشت هنر اصیل این مرز و بوم بود. زمانی که از آواها و نواهای این خاک صحبت می کنیم فقط کافیست که یک فرد ذهن خود را بر بالین باد بنشاند یا گوش خود را به زمین بچسباند تا آواهای سرزمین مادری را به وضوح بشنود.

هرچند که هیچ فرد هنرمندی منکر زحمات صفی‌الدین ارموی، که در سال ۶۱۳ هجری قمری در ارومیه دیده به جهان گشود و یکی از بزرگ‌ترین موسیقی‌دانان و خوشنویسان قرن هفتم هجری لقب گرفت، نیست، اما هنرمندان فراوانی و میراث ناملموس و آواهای بسیاری در این کشور و در عصر معاصر وجود داشت که نواهایشان در تار و پود زندگی این مردم جاری است و می توانست به بهانه آنها پاسداشتی برای آواها و نواهای ایرانی برگزار کرد.

نمی توان از آوا سخن گفت و نام «بهمن علاء الدین» را در استان چهارمحال بختیاری نادیده گرفت، زمانی که نام نوا می آید، شاید دوتار نوازی «حاج قربان» در کل سرزمین خراسان بزرگ می پیچد، آن هم در کنار نوای آسمانی استاد محمدرضا شجریان، نمی‌توان در مورد هنر ایران زمین صحبت کرد و نام و نوای ناخدا عباس دریانورد و جهانبخش کُردی زاده را نادیده گرفت، در هر روستای دور افتاده سیستان و بلوچستان یک هنرمند بزرگ زندگی می‌کند و از دنیا می‌رود، بدون اینکه نامش در تاریخ ثبت شود، در میان کُرد زبان ها شهرام ناظری، حسن زیرک و… یک افتخار بزرگ محسوب می‌شود و ده‌ها و صدها و شاید هزاران نمونه دیگر. از این افراد و خرده فرهنگ‌ها در این مرز پرگُهر بسیار است و اگر بخواهیم تک تک هنرمندان بزرگ این وادی را مثال بزنیم، نیاز به یک سیاهه به پهنای کتابی قطور دارد.

اما شاید روز ششم بهمن، فرصتی کوتاه برای یادآوری آواها و نواهای ایرانی باشد. فقط در استان بوشهر ۲۶ آیین و اثر موسیقایی که بیشتر در حوزه موسیقی باورهای زیستی، مذهبی و «کارآوا» است، در فهرست ملی موسیقی ایرانی به ثبت رسیده است و این نشان از فرهنگ غنی این استان دارد. نیمه «آواها و نواهای دریایی بوشهر»، یزله «موسیقی محلی بوشهر»، بیت خوانی بوشهر، چووشی خونی بوشهر، آواز مقامی بیدگونی استان بوشهر، شیوه جهانبخش کردی زاده در آوازهای بومی بوشهری، گِلی گِلی نا «آیین بارون خواهی»، تعزیه زنان در تاسوعا و عاشورای بوشهر، آیین سنتی عزای سرپایی (ایستاده) زنان بوشهری، آیین سوگواری زنانه تمویل حجله قاسم (ع) در بوشهر، رقص سنتی دوّاره ای (بخش شبانکاره، گناوه، دیلم)، آیینی ریاض خوانی، بندر ریگ، شروه خوانی، سنت دُم دُم سحری، مراسم تعزیه بوشهر، موسیقی سنتی در بوشهر (نی انبان)، مراسم نون پوشی، مراسم مَختَک (گهواره علی اصغر)، خیام خوانی در بوشهر، مراسم آیینی خاکسپاری کربلا (گناوه)، مراسم پامنبری، گره گُشو «مراسم آیینی تولد امام حسن (ع) در ۱۵ رمضان»، هیا مظلوم یا بُرِ حیدری ، تعزیه قانین در بندر ریگ ، شبیه گرپانی عاشورا در بندر ریگ(ریگ و گناوه)، مراسم دووَتِ خارگی، بُر گردانی سینه زنی بوشهری از نواها و آواهای محلی این است که در میراث فرهنگی ناملموس این سرزمین به ثبت ملی رسیده است و هر کدام جاذبه‌ای فرهنگی از تمدن هزاران ساله این آب و خاک است که به وسیله نوا و آواهای ایرانی زنده و به نسل های آینده به یادگار سپرده شده است.