تئوریهای مختلفی درباره دلایل مصرف موادمخدر مطرح شده است. اینها شامل مواردی از تفاوتهای ژنتیکی بوده تا تفاوتهای فردی، معمولا مصرف موادمخدر و الکل در بچه ها نشانه سردرگمی، ناراحتی و احساس غربت در آنها می باشد. در زیر به دلایل استفاده از موادمخدر در نوجوانان می پردازیم.

• عدم خویشتن‎داری

نوجوانانی که خویشتن‎دار نیستند. احساس مسئولیت و کنترل درونی روی رفتارشان ندارند. آنها افرادی خودخواه هستند و دوست دارند همیشه لذت ببرند و خوش باشند و کمتر احساس مسئولیت کنند. معمولا سریع از کوره در می روند و قبل از اینکه بتوانند خوب فکر کنند، تصمیم می گیرند. به راحتی نمی توانند مسئولیت‎هایی که به آنها واگذار می شود را به عهده بگیرند، اغلب با بزرگترهایشان مشکل دارند و معمولا به خاطر عدم احساس مسئولیت پذیری درسهایشان خوب نیست، اهداف بلند و بالایی برای خودشان در نظر می گیرند ولی به خاطر عدم خویشتن‎داری یا نداشتن دانش کافی برای رسیدن به این اهداف، موفق نمی شوند.

• نداشتن انگیزه‎ی کافی

بعضی از نوجوانان به انجام فعالیت‎های مختلف، چیزهای مختلف و اتفاقات گوناگون علاقه چندانی ندارد. آنها نسبت به مدرسه و سرگرمی های متفاوت علاقه نشان نمی دهند. در لحظه زندگی می کنند و به موفقیت‎های شخصی توجه چندانی ندارند. معمولا از قبل برنامه ریزی نمی کنند و نگران اتفاقات آینده و عواقبی که در اثر آنها ممکن است تجربه کنند، نمی باشند.

• ناراحتی، یأس، ناامیدی، نگرانی و خستگی

اینها اغلب نشانه های افرادی است که تصویر درست و مثبت ذهنی از خودشان ندارند و احساس می کنند دیگران از آنها برترند. چنین افرادی به تدریج اعتماد به نفس در انجام کارهای مختلف را از دست می دهند. این قبیل افراد معمولا در محیط خانواده شان نیستند و نسبت به اعضای خانواده احساس بیگانگی و جدایی می کنند.

• اجتماعی نبودن

این قبیل نوجوانان معمولا اجتماعی نیستند و روابط آنها با دوستانشان بسیار سطحی است یا اینکه نمی توانند برای خودشان دوستان زیادی داشته باشند. آنها معمولا دوستان صمیمی ندارند و در بین گروه های هم سن و سالانش تنها و منزوی می باشند. آنها با بزرگترهایشان مشکل دارند و در محیط خانواده با اعضای خانواده درگیر هستند. به سرعت و به راحتی تحت تاثیر دوستانشان قرار می گیرند.

• تجربه استفاده از موادمخدر

تجربه استفاده از موادمخدر اولین گام در جهت اعتیاد به آنهاست. معمولا در ابتدا افراد به صورت تفریحی و مثلا یک بار در هفته از این مواد استفاده می کنند. کم کم کار آنها تبدیل به یک عادت می شود و تا جایی پیش می رود، که فرد کاملا به موادمخدر اعتیاد پیدا می کند. در این مرحله شخص دیگر معتاد شده است.

• فشارهای دوستان

وقتی همه دوستان یک نوجوان معتاد باشند، او نمی تواند تحت تاثیر فشارهایی که از طرف دوستانش وارد می شود، قرار نگیرد به همین دلیل تسلیم آنها خواهد شد.

• مخالفت با دیگران

گاهی اوقات نوجوانان برای این‎که مخالفت خودش را با خانواده یا ارزش‎های اجتماعی نشان دهد، به سوءمصرف موادمخدر تمایل و گرایش پیدا می ‎کند.

• عزت‎نفس پایین

نوجوانانی که عزت نفس کمی دارند، اغلب احساس ناامنی کرده و اعتماد به نفس پایین دارند. این مسئله می تواند علت اصلی استفاده از موادمخدر باشد.

چگونه با سوءمصرف موادمخدر در فرزندمان مقابله کنیم؟

۱-اگر شک کردید که فرزندتان موادمخدر مصرف می کند، با یک روانشناس متخصص در این زمینه تماس بگیرید. باید بدانید که همه پزشکان چنین تخصصی ندارند بنابراین سعی کنید با فردی که در این زمینه تخصص و مهارت‎های کافی داشته باشد، در تماس باشید.

۲-به دنبال شناسایی و حل مشکلات فرندتان باشید. ممکن است فرزندتان مشکلاتی در مدرسه، خانواده، در جمع دوستان و حتی با خودش داشته باشد. سعی کنید به مشکلات او پی ببرید و بفهیمد آیا مسائل و روابط خانوادگی شما در خانواده باعث بروز تشویش و بی نظمی و افت تحصیلی و مشکلات اجتماعی فرزندتان شده است یا نه؟ اینها را ریشه یابی کنید و سعی در حل مشکلات او داشته باشید.

۳-سعی کنید فرزندتان سرگرمی های جدیدی داشته باشد. فرصت‎های مختلفی برای فرزندتان به وجود آورید تا او بتواند سرگرمی جدیدی داشته باشد.

۴-اعتماد به نفس او را افزایش دهید. نگرش های مثبت فرزندتان را تقویت کنید و به دنبال یافتن چیزهایی از زندگی فرزندتان باشید که او در آنها اعتماد به نفس کمی دارد. سعی کنید با این موارد مقابله کرده تا فرزندتان تصویر ذهنی بهتری از خودش داشته باشد.