کشت چغندر قند پس از سالها مطالعات و تحقیقات در دشت شبانکاره دشتستان آغاز شده و به عنوان یکی از ارقام مناسب در الگوی کشت قرار گرفته که موافقان و مخالفانی دارد و دلیل مخالفان با کشت چغندر قند در استان بوشهر نیاز آبی بالای این گونه است در صورتی که ادعای مخالفان برای کشت های بهاره صحت دارد در حالیکه در استان بوشهر چغندرقند پاییزه کشت می شود و چغندرقند پاییزه و بهاره دو سیستم زراعی کاملاً متفاوت دارند.
به همین بهانه با دکتر مهدی شادکام، پژوهشگری که حدود ۱٠ سال روی چغندرقند مطالعه و تحقیق داشته و اکنون بانی و مجری کشت چغندرقند در دشت شبانکاره گفتگویی داشتیم که در ادامه می خوانید.

✓ سابقه تحقیقاتی امکان سنجی کشت چغدرقند را بفرمایید. آیا پروژه جدید، از تحقیقات گذشته استفاده کرده یا تحقیقات مستقل بوده است؟

بله شروع تحقیقات کشت چغندرقند پاییزه توسط من از سال ۱۳۹۵ شروع شد و قبل از آن سوابق تحقیقات و کشت این محصول هم در استان بوشهر هم در سایر استان های کشور و هم در بقیه نقاط دنیا بررسی و مورد مطالعه قرار گرفت. در شروع یک مطالعه علمی و اجرایی و امکان سنجی آن حتما می بایست پیشینه آن مورد مطالعه دقیق و گسترده قرار گیرد.
بررسی‌ها نشان داد که در سال ۱۳۵٠ در منطقه شبانکاره و ۱۳۵۲ در منطقه آبپخش و همچنین در این دهه و قبل از آن در شهرستان تنگستان چغندرقند کشت شده است. همچنین در فاصله سال‌های ۱۳۶۲ تا ۱۳۷۲ تحقیقاتی در این خصوص و ثبت عیارهای ۱۶ تا ۱۷ انجام شده است که البته گزارش مستندی از آن موجود نمی‌باشد. در سال زراعی ۱۳۷۸-۱۳۷۷ در ایستگاه مرکز تحقیقات کشاورزی برازجان یک بررسی با استفاده از چند رقم و در دو تاریخ کاشت ۲٠ و ۲۶ مهر انجام شد که نشان دهنده پتانسیل خوب این منطقه جهت تولید این محصول بود.
نهایتاً در سال زراعی ۱۳۹۷-۱۳۹۶ در یک پروژه تحقیقاتی در شرایط زارعین در دو تاریخ کاشت ۲٠ و ۲۸ آبان ماه در شهرستان‌های تنگستان و دشتستان طرح “امکان‌سنجی استان بوشهر برای کشت پاییزه تاخیری ارقام چغندرقند با تاکید بر پایداری محیطی” توسط من انجام گرفت. عملکردها در ارقام متفاوت بود ولی بیشترین عملکرد ریشه و شکرسفید در تاریخ ۹ اردیبهشت ماه به ترتیب با ۱۱۱۳۵٠ و ۹۱۲۷ کیلوگرم در رقم پالما تاریخ کاشت ۲٠ آبان ماه در مزارع متفاوت بدست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین اجزای عملکرد در رقم پالما در سطوح کیفیت خاک توجیه‌پذیر بود و در هیچ‌کدام از تیمارها، پدیده نامطلوب ساقه‌روی مشاهده نشد. بنابراین کشت تاخیری چغندرقند پاییزه امکان ورود به بوم‌نظام‌ زراعی استان بوشهر را دارا است و از نظر محیط زیستی پتانسیل پایداری دارد یعنی در اکوسیستم‌های کشاورزی، دارای تاب‌آوری است. همچنین در این تحقیق امکان کشت نشائی چغندرقند رقم مراک نیز بررسی گردید که نتایج آن بسیار مطلوب بود.

✓ چه دلیلی سبب شد دوباره به مسیر تحقیقات و کشت چغندر قند برگشتید؟

در ادامه به دلیل عدم وجود زیرساخت های لازم در استان و البته عدم وجود فضای مناسب شخصی برای ادامه کار، توسعه آن متوقف شد، ولی اینجانب مجددا با ادامه تحقیقات خود در مزارع کشاورزان با محصولی مشابه چغندرقند به نام چغندرعلوفه ای که مدیریت آن بسیار شبیه چغندرقند می باشد و از یک خانواده و حتی گونه می باشند این محدودیت را تا حدی برطرف نمودم و تجارب بیشتری در این خصوص به همراه کشاورزان کسب نمودم و کشاورزان با این گیاه بیشتر آشنا شدند.
با کسب دانش بیشتر و همچنین تلاش جهت تامین زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری لازم از جمله زیرساخت های اداری، قانونی، فنی، کارخانه های قند، ادوات، ماشین آلات و … مسیر تحقیقات و کشت این محصول مساعد تر شد. از طرفی تغییرات اقلیمی و اثرات شدیدتر آن در سال های اخیر، لزوم توجه بیشتر به راه های سازگاری با تغییرات اقلیمی، مانند تغییر در الگوی کشت محصولات کشاورزی را بیشتر می نمود. در واقع یکی از راه های سازگاری با تغییرات اقلیمی در بخش کشاورزی و حفظ و بهبود معیشت کشاورزان و افزایش تاب آوری و انعطاف پذیری جوامع روستایی تغییر ارقام و حتی گونه های گیاهی در یک منطقه البته با توجه به مزیت های نسبی اقتصادی، اجتماعی، اکولوژیکی، اقلیمی، محیط زیستی و امنیت غذایی می باشد.
به نظر می رسید که ادامه تحقیق و توسعه کشت محصول چغندر قند پاییزه در استان بوشهر به عنوان یک راه حل در مقابل مشکلات اشاره شده یک ضرورت و الزام می باشد.
بنابراین شروع کشت چغندرقند پاییزه در دشت شبانکاره استان بوشهر در سال زراعی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ تصمیمی بوده که حداقل ۱۰ سال پایه و اساس مطالعاتی و تحقیقاتی میدانی و علمی قبلی داشته است و تصمیمی بدون مطالعه و یک شبه نبوده است. توجه به مزایای اقتصادی، اجتماعی، اکولوژیکی، اقلیمی و محیط زیستی و امنیت غذایی کشت چغندرقند پاییزه در استان بوشهر مد نظر بوده و باعث گردید توسعه کشت این محصول در سطحی محدود برای اولین بار و غالبا در دشت شبانکاره استان بوشهر شروع شود.

✓ در استان بوشهر، انجام تحقیقات و مطالعات راجع به این دست از محصولات با چه چالش ها و تنگناهایی روبرو است؟

از چالش های مهم می توان به عدم وجود دانش و پیوست های تحقیقاتی قبلی در خصوص محصولات متنوع تر با توجه به شرایط خاص اقلیمی و اکولوژیکی هر منطقه خاص می باشد. زیرا نیاز می باشد که برای هر منطقه مانند یک استان یا حتی شهرستان و بخش تحقیقات معتبر و علمی انجام شود. عدم وجود اعتبارات مالی کافی و همچنین نیروی انسانی این موضوع را با چالش جدی مواجه نموده است. در واقع مهم است که توجه به مسائل کشاورزی و توجه به اثرات تغییر اقلیم و راه های سازگاری با آن در دستور کار و اولویت سیاستمداران کشور و استان قرار گیرد. برای انجام تحقیقات کامل در خصوص یک محصول خاص و رسیدن به یک دستورالعمل علمی و اجرایی برای یک منطقه خاص، نیاز هست سرمایه گذاری و تخصیص لازم مالی برای آن در نظر گرفته شود و همچنین انگیزه های لازم برای مجریان پروژه های تحقیقاتی به صورت ویژه فراهم شود.
از طرفی عدم قطعیت در پیش بینی های بلند مدت هواشناسی به دلیل تغییرات گسترده اقلیمی و اثرات این تغییر اقلیم، به مشکلات کار افزوده است. منابع آبی محدود، تنش های شدید محیطی و افزایش این تنش ها و تغییرات سریع و غیر قابل پیش بینی آن، بر لزوم تکرار و افزایش این تحقیقات افزوده است.

✓ مطالعات تحقیقات گسترده شما چه نتایجی داشت؟

عملکردها در ارقام متفاوت بود ولی بیشترین عملکرد ریشه و شکرسفید در تاریخ ۹ اردیبهشت ماه به ترتیب با ۱۱۱۳۵٠ و ۹۱۲۷ کیلوگرم در رقم پالما تاریخ کاشت ۲٠ آبان ماه در مزارع متفاوت بدست آمد. نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین اجزای عملکرد در رقم پالما در سطوح کیفیت خاک توجیه‌پذیر بود و در هیچ‌کدام از تیمارها، پدیده نامطلوب ساقه‌روی مشاهده نشد. بنابراین کشت تأخیری چغندرقند پاییزه امکان ورود به بوم‌نظام‌ زراعی استان بوشهر را دارا است و از نظر محیط زیستی پتانسیل پایداری دارد یعنی در اکوسیستم‌های کشاورزی، دارای تاب‌آوری است. همچنین در این تحقیق امکان کشت نشائی چغندرقند رقم مراک نیز بررسی گردید که نتایج آن بسیار مطلوب بود.

✓ ظرفیت فعلی و مزارع مستعد کشت این محصول در استان بوشهر چه میزان است؟ چقدر اشتغال‌زایی مستقیم و غیر مستقیم خواهد داشت ؟

در سال گذشته تجارب بسیار ارزشمندی از کشت محصول چغندرقند پاییزه غالبا در دشت شبانکاره به دست آمد. در واقع از لحاظ شرایط و کیفیت منابع آبی و خاکی در بسیاری از اراضی زراعی آبی استان البته با آب تجدیدپذیر و قابل برنامه ریزی و در دسترس بخش کشاورزی استان می توان این محصول را کشت نمود. این گیاه به شرایط شوری خاک و آب تا حد زیادی مقاوم می باشد و به شرایط و تنش های محیطی استان کاملا مقاوم می باشد. نکته مهم این است که به دلیل اینکه چغندر قند محصولی صنعتی می باشد و کشت آن قراردادی و با کارخانه های قند می باشد حتما توجه به ظرفیت تحویل کارخانه های قند استان های همجوار، می بایست مدنظر قرار گیرد. در سال زراعی گذشته و سال آتی فعلا در حدود ۴٠٠ هکتار با توجه به ظرفیت کارخانه های قند مدنظر می باشد. البته با توجه به کیفیت بالای چغندرقند تحویلی استان بوشهر در سال گذشته و همچنین نزدیکی این استان به کارخانه های قند استان فارس نسبت به استان خوزستان به نظر می رسد رغبت و تمایل کارخانه های قند به سرمایه گذاری در استان بوشهر در سال های آتی بیشتر خواهد بود.
کشت این محصول به دلیل مدیریت پذیری بالای آن و درآمد مناسب اقتصادی در سطح مزرعه اشتغال زایی بیشتری نسبت به محصولاتی مانند گندم، کنجد، ذرت و … دارد و بدون ریسک سرمایه گذاری به دلیل کشت قراردادی می باشد. همچنین به دلیل کامل بودن زنجیره ارزش این محصول از کاشت تا برداشت و حمل و فرآوری اشتغال زایی پایداری را در بخش خارج از مزرعه نیز دارد.

✓ چه میزان سطح زیر کشت در استان داریم و از چه منبعی تأمین آب می شود؟

کشت چغندرقند پاییزه در استان بوشهر و غالبا در اراضی دشت شبانکاره برای اولین بار در سطح حدود ۳۸۰ هکتار با استفاده از آب قابل برنامه ریزی سد رئیسعلی دلواری انجام گرفت و هیچگونه فشار اضافه ای به منابع آب استان یا کشور وارد نکرد.

✓ آیا این ۳۸٠ هکتار به میزان سطح زیر کشت منطقه اضافه شد؟

خیر. کشاورزانی که هندوانه و خربزه می کاشتند که هزاران تن از آن در سر مزرعه به دلایل مختلف رها می شود، چغندر قند را جایگزین کردند و سطح زیر کشت تغییری نکرد بلکه در میزان آب مصرفی در ۳۸٠ هکتار صرفه جویی قابل توجهی شد.

✓ به غیر از این محصول کاشت چه گونه ای در مسیر تحقیق و پژوهش قرار دارد و سرنوشت آنها به کجا انجامید؟

همانگونه که بیان شد یکی از راه‌های سازگاری با تغییر اقلیم (Climate change adaptation) در بخش کشاورزی، تغییر و جایگزینی ارقام و گونه‌های گیاهی سازگار با شرایط اقلیمی و اکولوژیکی یک بوم‌نظام می باشد. بنابراین امکان‌سنجی و معرفی بهترین محصولات دارای مزیت‌های نسبی اقتصادی، اجتماعی و محیطی سازگار که بتواند ضمن حفظ منابع پایه باعث افزایش تنوع زیستی کشاورزی (Agrobiodiversity) و غنای ژنتیکی شود بقای یک اگرواکوسیستم را تضمین می‌نماید و باعث بهبود شرایط خاک و کشاورزی پایدار (Sustainable agriculture) می‌شود. لذا در همین راستا علاوه بر چغندر قند پاییزه، توجه به جایگزینی کشت پاییزه و زمستانه علوفه های کم آب‌بر و با کارایی مصرف آب بالا مانند چغندرعلوفه ای، نخود علوفه‌ای، ماشک علوفه‌ای، کینوا علوفه ای، تریتیکاله، ارزن پادزهری و گیاه شورپسند سالیکورنیا به جای علوفه‌های رایج پر آب‌بر در استان بوشهر در دستور کار قرار گرفته است. همچنین علاوه بر محصولات علوفه‌ای ذکر شده مطالعات در زمینه تغییر ارقام و گونه‌های گیاهی سازگار با شرایط اقلیمی و اکولوژیکی بوم‌نظام استان بوشهر با آزمایش ارقام و توده های محلی نخود، عدس، گیاه دارویی زیره سبز، کینوا، دانه‌های روغنی مانند کلزا و کاملینا، کاکتوس اپونتیا، میوه‌های استوایی و… ضمن حفظ و ارتقاء معیشت کشاورزان در حال اجرا است.

✓ خرید محصول به چه شکلی است و چگونه و چه فرآیندی دارد؟
در کشت قراردادی کارخانه‌های قند در ابتدا با کشاورزان قرارداد منعقد می نمایند. سپس اغلب خدمات و نهاده‌های تولید در فصل کشت در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد و در زمان پرداخت بهای محصول و خرید با کشاورزان تسویه حساب می‌گردد. بدین ترتیب مشکل کمبود سرمایه در گردش کشاورزان تا حدود زیادی مرتفع می‌گردد.

✓ آیا چغندرقند می تواند گونه جایگزین گندم و خرما باشد؟

خیر. این بدین معنا نیست که کشت گندم یا خرما نباید در استان باشد، بلکه باید در گندم و خرما هم با مدیریت مناسب، بهره وری را افزایش دهیم. چغندرقند پاییزه در استان بوشهر گونه جایگزین نیست بلکه در تناوب و در کنار سایر محصولات می تواند باعث افزایش پایداری بوم نظام ها و ارتقای تنوع زیستی کشاورزی در استان شود. تک کشتی و مونو کالچر اصلا روشی مناسب و پایدار نبوده و اگرواکوسیستم ها را به شدت پر ریسک و ناپایدار می نماید.

✓ نیاز آبی کشت پایبزه چغندرقند در استان بوشهر چه میزان است؟

کشت پاییزه و بهاره چغندرقند را باید کاملا از هم جدا و متمایز نمود. در کشت بهاره اسفند و فروردین کشت انجام و در پاییز برداشت می شود و در استان های سردسیر مانند همدان کشت می شود. به دلیل پیک بالای مصرف آب در تابستان و تبخیر و تعرق بالا بر اساس منابع معتبر میزان مصرف آب ۱۲ تا ۱۴ هزار متر مکعب در هکتار می باشد. ولی در کشت پاییزه که در اوایل پاییز کشت انجام و در اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت می توان برداشت نمود به دلیل مصادف شدن بخش اصلی دوره رشد گیاه با فصل پاییز و زمستان به دلیل تبخیر و تعرق کمتر، طبق منابع رسمی و مورد تایید، حدود ۴۸۵۰ متر مکعب نیاز آبیاری خالص چغندرقند پاییزه در شهرستان دشتستان است و با فرض راندمان ۷۵ درصد آبیاری قطره ای حداکثر ۶۵۰۰ متر مکعب نیاز آبیاری ناخالص آن می باشد.
این مقدار آب به فرض عدم بارندگی هست و در صورت بارندگی مؤثر در پاییز و زمستان حتی از این مقدار مصرف آب نیز کاسته می شود.

✓ کشت پاییزه چغندر قند در چه استانهایی انجام می شود؟

امکان کشت پاییزه و عملکرد مناسب فقط در برخی از استان ها و مناطق کشور و حتی جهان امکان پذیر می باشد مثل خوزستان، جنوب فارس و با تحقیقات انجام شده بوشهر و برخی مناطق محدود دیگر در کشور و حتی در دنیا بنابراین به دلیل بهره وری پایین آب و همچنین مصرف بالای آب در کشت بهاره چغندرقند (۱۲ تا ۱۴ هزار متر مکعب) و همچنین در نیشکر (حدود ۲۵۰۰۰ متر مکعب در هکتار) همه دنیا و در ایران به دنبال پهنه های مناسب کشت پاییزه چغندرقند (با مصرف آب ۵۰۰۰ تا حداکثر ۶۵۰۰ متر مکعب و با بهره وری بالای آب) می باشند. چون مهمترین عامل محدود کننده کشت پاییزه در مناطق سردسیر ورنالیزه شدن و پدیده نامطلوب بولتینگ یا ساقه گل دهنده می باشد که این مشکل در کشت پاییزه نیست و کشت پاییزه چغندرقند در استان بوشهر یک مزیت نسبی محسوب می شود.

✓ آیا ماشین آلات مورد نیاز در استان بوشهر وجود دارد؟

خیر. ماشین آلات کاشت، داشت و برداشت توسط کارخانه های قند تأمین، حمل و در اختیار کشاورزان استان بوشهر بدون تحمیل هیچ هزینه اضافه ای قرار می گیرد. همچنین کرایه انتقال کامیون های حمل محصول همگی توسط کارخانه پرداخت می گردد و در آخر از حساب کشاورز موقع پرداخت بهای محصول کسر می گردد.

✓ از نظر کیفی چغندر قند دشتستان چگونه است؟

کیفیت محصول و ریشه چغندرقند معمولا با درصد قند ریشه (عیار قند) ارزیابی می گردد که همین عیار یا درصد قند در تعیین قیمت نهایی محصول خریداری شده از کشاورزان نیز تأثیر دارد یعنی عیار بالاتر قیمت بالاتر برای کشاورز را به همراه دارد. البته پارامترهایی دیگر مانند ضریب استحصال شکر و ناخالصی های ریشه (نیتروژن مضره، سدیم و پتاسیم) در تعیین کیفیت ریشه ارزیابی می گردد که در قیمت خریداری شده از کشاورز محاسبه نمی گردد ولی در سود اقتصادی و به صرفه بودن آن برای کارخانجات قند تأثیرگذار است. چغندرقند تولیدی استان بوشهر در طرح های تحقیقاتی قبلی و همچنین مزارع کشاورزان شهرستان دشتستان در سال گذشته از کیفیت بسیار بالا و مناسبی برخوردار بود و میانگین عیار مزارع بالای ۱۶ درصد بود (البته عیار برخی از مزارع تا عیار ۱۹ هم بود) که نسبت به استان هایی که کشت پاییزه انجام می شود عدد بسیار مطلوبی می باشد.

✓ ارزش اقتصادی ناشی از کشت پاییزه چغندرقند؟

از مزایای بسیار مهم این محصول بهره وری بالای اقتصادی آن هم در آب و هم در سایر منابع می باشد. یعنی به ازای هر متر مکعب مصرف آب سود و درآمد اقتصادی بیشتری را در مقایسه با سایر محصولات رایج البته بدون ریسک فروش محصول نصیب کشاورز و کشور می نماید.
با قیمت های کنونی، درآمد و سود خالص حداقل ۷۵ تا حدود ۳۵٠ میلیون تومانی در هکتار در عملکرد ۵٠ تا ۱٠٠ تن در هکتار را به همراه دارد. درآمد ناخالص در عملکرد ۵٠ تا ۱٠٠ تن با قیمت حدود کیلویی ۵۵٠٠ تومان به ازای هر کیلو چغندرقند (با عیار ۱۶ درصد)، ۲۷۵ تا ۵۵٠ میلیون تومان می‌باشد و هزینه در هکتار آن حدود ۱۵٠ تا ۲٠٠ میلیون تومان می باشد.

✓ در صورت تحقق این مهم رتبه این محصول در مقایسه با سایر محصولات استان بوشهر و یا رتبه استان در مقایسه با سایر استان های پیشرو در این محصول؟

این کشت فعلا در استان بوشهر نوپا می باشد و در سطح محدود انجام می شود در واقع به دور از تعجیل در سطحی معقول و با روندی منطقی می توان برای توسعه آن برنامه ریزی نمود. ولی مهم است که استان بوشهر برای اولین بار به جمع تولیدکنندگان شکر در کشور پیوسته است و سهمی در تامین امنیت غذایی کشور در این محصول استراتژیک و راهبردی که هنوز حدود ۳٠ درصد نیاز کشور وارد می شود، داشته است. مهم تر اینکه با مزیت اقلیمی بالای این محصول در استان بوشهر به دلیل امکان کشت پاییزه با بهره وری بالای مصرف آب، این شکر تولید گردیده است.

✓ برای فراگیری و ترغیب کشاورزان برای کشت این محصول چه باید کرد؟

آموزش از طریق تمامی ابزارهای آموزشی تأثیرگذار از الزامات این کشت می باشد. کشاورزان بزرگوار باید دقت نمایند که چغندرقند محصولی بسیار مدیریت پذیر می باشد و قبل از کاشت می بایست تمامی نکات فنی را بیاموزند و در مزرعه به کار ببرند. کشت این محصول و مدیریت آن با سایر محصولات رایج که در استان کشت می شود کاملا متفاوت می باشد. قبل از هر اقدامی حتماً با کارشناسان و چغندرکاران با تجربه می بایست تبادل نظر انجام گیرد. به دلیل مزایای بالای کشت این محصول، خود کشاورزان راغب به کشت این محصول گردیده اند که این خود یک تغییر الگوی کشت غیر دستوری و موفق در استان بوشهر بوده است.

✓ سطح زیر کشت موجود چه میزان است و آیا قابلیت افزایش دارد؟

بله قبلا توضیح داده شد، در سال گذشته حدود ۳۱۸ هکتار برداشت گردید و در سال جدید برنامه ریزی برای ۴٠٠ هکتار مدنظر می باشد. حتما قابلیت افزایش دارد ولی به صورت معقول و منطقی و به دور از شتاب زدگی.

✓ چه تفاوتی میان کشت بهاره و پاییزه وجود دارد؟

همانگونه که بیان گردید کشت پاییزه و بهاره چغندرقند را باید کاملا از هم جدا و متمایز نمود. در کشت بهاره اسفند و فروردین کشت انجام و در پاییز برداشت می شود و در استان های سردسیر مانند همدان کشت می شود. به دلیل پیک بالای مصرف آب در تابستان و تبخیر و تعرق بالا بر اساس منابع معتبر میزان مصرف آب ۱۲ تا ۱۴ هزار متر مکعب در هکتار می باشد. ولی در کشت پاییزه که در اوایل پاییز کشت انجام و در اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت می توان برداشت نمود به دلیل مصادف شدن بخش اصلی دوره رشد گیاه با فصل پاییز و زمستان به دلیل تبخیر و تعرق کمتر، طبق منابع رسمی و مورد تایید، حدود ۴۸۵۰ متر مکعب نیاز آبیاری خالص چغندرقند پاییزه در شهرستان دشتستان استان بوشهر می باشد و با فرض راندمان ۷۵ درصد آبیاری قطره ای حداکثر ۶۵۰۰ متر مکعب نیاز آبیاری ناخالص آن می باشد. در واقع کشت پاییزه حدود دو برابر کشت بهاره، بهره وری تولید شکر در مصرف یک واحد آب دارد.

✓ کشت پاییزه در استان بوشهر چه تفاوت و مزیتی دارد؟

☆ در کشت پائیزه چغندرقند امکان تامین حدود ۲٠٠٠ مترمکعب آب در هر هکتار از آب سبز و بارندگی‌های استان بوشهر (به فرض ۲٠٠ میلیمتر بارش مؤثر در طی فصل زراعی) می‌باشد که این مقدار از حجم آب آبیاری مصرفی در هکتار کم می‌شود. درست است که این موضوع در خصوص کشت گندم و سایر محصولات زمستانه در استان بوشهر هم صدق می‌کند ولی نباید فراموش کرد که امکان کشت پائیزه چغندرقند فقط در پهنه‌ها و مناطق اقلیمی محدودی در کشور و البته دنیا امکان‌پذیر است که مناطقی از زیست‌بوم استان بوشهر از این شرایط برخوردار می‌باشد.
☆ کشت پاییزه به دلیل دماهای پایین تر در پاییز و زمستان، تبخیر و تعرق از سطح خاک و برگ کمتر می باشد و در مصرف آب صرفه جویی می شود.
☆ طول دوره رشد این محصول در استان بوشهر در مقایسه با استان هایی مثل فارس و خوزستان که مانند بوشهر کشت پاییزه دارند کمتر است و بنابراین باز هم نیاز آبی آن کمتر می شود. این موضوع به این دلیل است که در استان بوشهر توقف رشد در زمستان به دلیل سرمای زیاد را نداریم و همچنین تشعشع و نور کافی در طول دوره رشد محصول کاملا فراهم می باشد.
☆ با جایگزینی کشت محصول چغندرقند به جای بخشی از محصولات صیفی و جالیز در استان و دشت شبانکاره بازار فروش محصولات جالیزی و صیفی به دلیل تولید کمتر و عدم اشباع بازار قیمت واقعی و مناسب‌تری پیدا خواهد کرد و کشاورزان صیفی و جالیزکار با افت شدید قیمت مواجه نخواهند شد.
☆ صرفه جویی مضاعف در مصرف آب و اقتصاد دامدارن منطقه از دیگر مزایای آن می باشد زیرا فرآورده های جانبی آن از جمله تفاله چغندرقند که توسط دامداران منطقه می تواند به مصرف دام برسد، باعث صرفه جویی در مصرف آب به دلیل عدم نیاز به کاشت محصولات علوفه ای می شود.
☆ این گیاه در استفاده از آب و سایر مواد غذایی بسیار کارآمد می باشد و می تواند در شرایط خشکی و تنش از آب موجود در اعماق بیشتر خاک به دلیل ریشه های عمیق استفاده نماید.
☆ مراحل حساس به خشکی مانند مراحل گلدهی در سایر محصولات (گندم، کلزا و …) ندارد. و درست است که در شرایط کمبود آب عملکرد آن کاهش می یابد ولی همچنان تولید اقتصادی خود را دارد. در آزمایشاتی ثابت شده است که حتی به کاهش میزان ۲٠ تا ۳٠ درصد آب مورد نیاز آن از عملکرد اقتصادی آن کاسته نمی شود.
☆ در صورت تأخیر در تاریخ کاشت در پائیز و برداشت دیرهنگام در اواخر فصل بهار نیز گیاه چغندرقند در صورت تامین آب می‌تواند گرمای شدید را نیز تحمل نماید و درآمد کشاورزان را با چالش مواجه نمی‌شود.
☆ شرایط دمایی و وقوع سرمای زمستانه در بسیاری از سال‌ها باعث خسارت شدید به صیفی و جالیزکاران استان و نارضایتی ایشان شده است این در حالی می‌باشد که گیاه چغندرقند کاملا و بدون هیچ آسیبی می‌تواند دماهای پایین در فصل زمستان استان بوشهر را تحمل نماید.
☆ تفاوت و مزیت مهم اقلیمی استان بوشهر عدم وقوع پدیده نامطلوب بولتینگ یا ساقه‌روی در کشت چغندرقند پائیزه در استان می باشد.
☆ بر خلاف بسیاری از استان‌های کشور که امکان کشت پائیزه چغندرقند بدلیل سرمای زمستانه و وقوع پدیده بولتینگ امکان‌پذیر نمی‌باشد ولی در استان بوشهر بدلیل شرایط خاص اقلیمی و بنابر تحقیقات کشت پائیزه این محصول امکان‌پذیر بوده و دارای تولید مناسب و عملکرد کمی و کیفی بالایی می‌باشد.
☆ امکان استفاده از روش آبیاری تحت فشار قطره‌ای در تولید مطلوب و با عملکرد بالای چغندرقند و افزایش بهره‌وری مصرف آب از دیگر راه‌‌های سازگاری با تغییرات اقلیمی در کشاورزی می‌باشد. ☆ ۱٠٠ درصد مزارع چغندرقند پاییزه استان بوشهر از آبیاری تحت فشار قطره ای (تیپ) استفاده می کنند.
☆ با برداشت محصول چغندرقند حدود ۱٠ تن ماده آلی از طریق برگ‌ها و اندام هوایی آن به خاک برگردانده می‌شود بنابراین ضمن اصلاح خاک باعث ترسیب کربن و کاهش انتشار گاز دی اکسید کربن و کاهش تغییرات اقلیمی خواهد شد.
☆ چغندرقند به‌دلیل مقاومت به شوری و جذب سدیم خاک به کاهش شوری خاک مزرعه کمک می‌نماید.
☆ چغندرقند استان بوشهر پتانسیل آن را دارد ک به عنوان اولین استان در نیمه فروردین ماه شروع به برداشت این محصول نماید و خوراک کارخانه های قند را در زمان هایی که کارخانه ها خوراک ندارند تأمین نماید.
☆ چغندر قند در تناوب زراعی با سایر محصولات باعث احیا خاک می شود و میتواند با افزایش تولید گندم پس از کشت چغندرقند در سال بعد به پایداری تولید گندم کمک نموده و از این طریق به بهبود معیشت کشاورزان نیز منجر شود.

✓ آیا در کشت پاییزه چغندر قند مانند محصولات جالیزی و صیفی از پلاست هم استفاده می شود؟

خیر. به دلیل جلوگیری از خسارت سرمازدگی زمستانه در محصولات جالیز و صیفی استان بوشهر، این محصولات در زیر پوشش پلاستیکی و به‌صورت تونلی کشت می‌گردند و پس از پایان دوره رشد محصول با رهاکردن این پلاستیک‌ها در خاک خسارات و آلودگی محیط زیستی فراوانی به اکوسیستم استان وارد می‌شود. چغندرقند به‌دلیل سازگاری با تنش‌های دمایی استان و مقاومت بالا به سرما نیازی به کاور یا پوشش پلاستیکی نداشته و در مقایسه با سایر محصولات این آلودگی پلاستیکی را به همراه ندارد.